Rewolucja w gospodarce odpadami: nowy system ROP dla opakowań, tekstyliów i żywności. Jak przygotować firmę do zmian w duchu GOZ?

Artykuł zawiera treści promocyjne oraz lokowanie produktów związanych z ofertą Doradcy365.

Unia Europejska wchodzi w nowy etap walki z odpadami. W życie wchodzą przepisy dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) – nie tylko dla opakowań, ale również dla tekstyliów i w zakresie przeciwdziałania marnowaniu żywności.

To największa od lat reforma systemu gospodarowania odpadami, która przenosi rzeczywiste koszty na producentów i otwiera drogę do wdrożenia gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).

Polska ma jeszcze trochę czasu na wdrożenie nowych przepisów do prawa krajowego, jednak przedsiębiorcy powinni zacząć przygotowania już teraz. To także szansa na redukcję kosztów i poprawę efektywności środowiskowej.

Czym jest ROP i dlaczego jego reforma jest przełomowa

Rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP) to system, który nakłada na producentów, importerów i dystrybutorów obowiązek ponoszenia rzeczywistej odpowiedzialności za cały cykl życia ich produktów – od momentu wprowadzenia na rynek aż po zagospodarowanie powstałych z nich odpadów.

W praktyce oznacza to, że koszty zbiórki, transportu, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów nie będą już obciążać mieszkańców ani samorządów, lecz przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach, tekstylia, sprzęt czy żywność.

Geneza i podstawy prawne

Koncepcja ROP wywodzi się z polityki środowiskowej Unii Europejskiej i jest rozwijana od lat 90. XX wieku. Jej podstawy zapisano w Dyrektywie ramowej o odpadach (2008/98/WE), a obecne zmiany to efekt szeregu nowelizacji, w tym najnowszej Dyrektywy (UE) 2025/1892 przyjętej 10 września 2025 r.

Akt ten wprowadza obowiązkowy system ROP dla tekstyliów oraz określa cele w zakresie przeciwdziałania marnowaniu żywności, stanowiąc kontynuację reformy rozpoczętej rozporządzeniem PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation) dotyczącym opakowań.

Na poziomie krajowym kluczowym dokumentem będzie ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (UC100), która wprowadza kompleksowe rozwiązania ROP dla opakowań. Ustawa ma zostać opublikowana w IV kwartale 2025 r. i będzie pierwszym etapem dostosowania polskiego prawa do nowych wymogów UE.

Zasada „zanieczyszczający płaci” – realne przeniesienie kosztów

Filarem ROP jest zasada „polluter pays” – czyli zanieczyszczający płaci. Oznacza ona, że to podmiot odpowiedzialny za wprowadzenie produktu na rynek ponosi finansowe konsekwencje jego wpływu na środowisko.

W kontekście odpadów opakowaniowych i tekstylnych zasada ta ma przełomowe znaczenie – ciężar finansowania systemu gospodarowania odpadami zostaje przesunięty z obywateli i gmin na producentów. Dotychczas większość kosztów recyklingu była pokrywana z opłat za wywóz odpadów, co obciążało mieszkańców. Po wdrożeniu ROP gminy otrzymają środki z opłat ponoszonych przez producentów, co ma prowadzić do stabilizacji lub nawet obniżenia opłat komunalnych.

Zasada ta ma także charakter motywacyjny – producenci, którzy zaprojektują bardziej ekologiczne, lżejsze i łatwiejsze do recyklingu opakowania lub produkty, zapłacą niższe stawki. ROP staje się więc nie tylko instrumentem finansowym, ale również narzędziem kształtowania rynku w duchu ekoprojektowania.

ROP jako filar gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ)

Reforma ROP nie jest działaniem oderwanym – to element szerszej strategii transformacji gospodarczej, znanej jako gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ). Jej głównym celem jest minimalizacja odpadów, maksymalne wykorzystanie surowców i wydłużenie cyklu życia produktów.

W systemie GOZ odpady przestają być problemem, a stają się zasobem – można je ponownie wykorzystać, naprawić, przetworzyć lub odzyskać w inny sposób. ROP jest kluczowym mechanizmem finansowym i prawnym, który ma ten proces umożliwić. Dzięki niemu odpowiedzialność za obieg materiałów zostaje rozłożona na cały łańcuch wartości – od projektanta, przez producenta, po recyklera.

Wdrażanie ROP i GOZ równolegle ma przynieść trwałe efekty ekonomiczne i środowiskowe:

• ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów,
• zwiększenie poziomu recyklingu,
• rozwój nowych gałęzi gospodarki (np. napraw, sortowania, odzysku surowców),
• oraz poprawę efektywności surowcowej firm.

Jak podkreśla wiceminister klimatu i środowiska Anita Sowińska:

„To producenci powinni odpowiadać za cały cykl życia swoich produktów – nie tylko do momentu sprzedaży, ale aż do unieszkodliwienia odpadów. Nowy system ROP sprawiedliwie podzieli koszty zgodnie z zasadą zanieczyszczający płaci.”

ROP dla opakowań – nadchodzące zmiany w Polsce

Polska przygotowuje się do wprowadzenia nowego systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) dla opakowań, który ma zrewolucjonizować sposób finansowania gospodarki odpadami.
Podstawą prawną będzie projekt ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (UC100), opublikowany 13 sierpnia 2025 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

To jeden z najważniejszych aktów wdrażających unijne rozporządzenie PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation) oraz dostosowujący polski system do standardów gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).

Założenia projektu ustawy UC100

Nowy system ROP dla opakowań ma wprowadzić rzeczywistą odpowiedzialność finansową producentów za odpady powstałe z ich opakowań – zgodnie z zasadą zanieczyszczający płaci.

Główne założenia projektu:

• przeniesienie kosztów gospodarowania odpadami opakowaniowymi z gmin i mieszkańców na producentów,
• stworzenie funduszu ROP, zasilanego wpłatami od firm wprowadzających produkty w opakowaniach,
• różnicowanie wysokości opłat w zależności od rodzaju i ekologiczności opakowań (np. tworzywo sztuczne – więcej, papier i szkło – mniej),
• zachęty do ekoprojektowania, ponownego użycia i stosowania opakowań recyklowalnych,
• lepsze finansowanie gmin, które będą otrzymywać środki na zbiórkę i recykling odpadów opakowaniowych,
• sprawiedliwy podział kosztów w całym łańcuchu dostaw – od producenta po konsumenta.

Jak wyjaśnia wiceminister klimatu i środowiska, celem ustawy jest nie tylko przesunięcie kosztów, ale również zmotywowanie przedsiębiorców do realnej zmiany podejścia do opakowań – system ROP sprawi, że koszty poniosą ci, którzy faktycznie wprowadzają odpady do środowiska. Dzięki temu mieszkańcy zapłacą mniej, a producenci zyskają impuls do wdrażania bardziej ekologicznych rozwiązań.

Nowe obowiązki producentów i importerów

Wprowadzenie systemu ROP oznacza, że firmy działające na rynku będą musiały:

1. Zarejestrować się w systemie ROP (lub aktualizować wpis w BDO),
2. Składać roczne raporty o ilości i rodzaju opakowań wprowadzanych na rynek,
3. Wnosić opłaty opakowaniowe zależne od masy i materiału,
4. Zawierać umowy z organizacjami odpowiedzialności producenta (PRO) lub samodzielnie realizować obowiązki,
5. Zachować zgodność z PPWR w zakresie projektowania i recyklowalności opakowań,
6. Przygotować się do audytów i kontroli ze strony NFOŚiGW i Inspekcji Ochrony Środowiska.

Dla importerów i sieci handlowych sprowadzających produkty w opakowaniach obowiązki będą takie same jak dla krajowych producentów. System obejmie również sprzedaż internetową (cross-border), co ma uniemożliwić omijanie opłat przez firmy spoza Polski.

Wysokość opłat i korzyści dla gmin i mieszkańców

Wysokość opłat w nowym systemie ROP zależy od rodzaju materiału, masy opakowania i roku wdrożenia.

Rodzaj opakowania	Materiał	2026	2027	2028
Butelka 300 ml	Tworzywo sztuczne	0,0055 zł	0,0135 zł	0,0440 zł
Słoik 315 ml	Szkło	0,0036 zł	0,0108 zł	0,0306 zł
Wytłaczanka na 10 jaj	Pulpa papierowa	0,0027 zł	0,0063 zł	0,0284 zł
Puszka 300 ml	Aluminium	0,0062 zł	0,0157 zł	0,0291 zł
Opakowanie 500 ml	Wielomateriałowe	0,0022 zł	0,0054 zł	0,0269 zł

🔹 Dla mieszkańców – koszty systemu będą praktycznie nieodczuwalne. W pierwszym roku (2026) średni koszt na opakowanie to maksymalnie pół grosza, a po pełnym wdrożeniu w 2028 r. – kilka groszy.

🔹 Dla gmin – środki z systemu ROP popłyną przez NFOŚiGW i będą dzielone proporcjonalnie do liczby mieszkańców i skuteczności recyklingu. Ma to ustabilizować system opłat komunalnych i pomóc samorządom osiągać cele recyklingu.

Wpływ na rynek opakowań

Wprowadzenie ROP zadziała jak katalizator zmian na rynku. Producenci zostaną zmuszeni do przemyślenia całego cyklu życia opakowania – od materiału i wagi, po możliwość recyklingu i ponownego użycia.

Spodziewane efekty:

• wzrost popytu na ekologiczne i recyklowalne materiały,
• rozwój innowacyjnych technologii opakowaniowych,
• spadek liczby trudno przetwarzalnych opakowań wielomateriałowych,
• większa przejrzystość w raportowaniu i ewidencji odpadów.

Dla konsumentów zmiany oznaczają większy wybór produktów w przyjaznych środowisku opakowaniach oraz stabilizację opłat za wywóz śmieci.

Harmonogram wdrożenia (2025–2028)

Rok	Etap	Kluczowe działania
2025	Publikacja ustawy (IV kwartał)	zakończenie konsultacji publicznych, przygotowanie rozporządzeń wykonawczych
2026	Start systemu ROP	pierwsze opłaty – 8% stawki opłaty produktowej, gminy zaczynają otrzymywać środki
2027	Etap przejściowy	zwiększenie udziału producentów do 20% stawek, wdrażanie ekoprojektowania
2028	Pełne wdrożenie	producenci pokrywają 100% kosztów gospodarowania odpadami opakowaniowymi, stabilizacja opłat komunalnych

System ROP dla opakowań wprowadza sprawiedliwszy i bardziej zrównoważony model finansowania gospodarki odpadami. Zamiast obciążać mieszkańców, koszty poniosą ci, którzy faktycznie generują odpady – producenci i importerzy.

Dzięki temu Polska może osiągnąć cele recyklingu, ograniczyć ilość odpadów oraz zbudować podstawy gospodarki cyrkularnej, w której opakowanie nie kończy życia na wysypisku, lecz wraca do obiegu surowców.

ROP dla tekstyliów – nowe obowiązki już od 16 października 2025 r.

16 października 2025 r. wchodzi w życie Dyrektywa (UE) 2025/1892, która rozszerza system rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) na wyroby włókiennicze i obuwie oraz ustanawia cele ograniczenia marnowania żywności.

To drugi – po ROP dla opakowań – filar nowej, cyrkularnej polityki odpadowej Unii Europejskiej.
Polska ma czas do 17 czerwca 2027 r. na wdrożenie tych przepisów do prawa krajowego, jednak przedsiębiorcy powinni rozpocząć przygotowania już teraz, bo wymogi obejmą niemal cały sektor odzieżowy i tekstylny – od projektantów i producentów, po sklepy internetowe i importerów.

Zakres produktów objętych regulacją

Nowe przepisy obejmują szeroką grupę wyrobów tekstylnych, w tym:

👕 odzież i dodatki odzieżowe (zarówno dziane, jak i tkane),
🧣 akcesoria i bieliznę,
🛏️ tekstylia domowe – koce, pościel, firany, zasłony, rolety,
👞 obuwie – niezależnie od składu materiałowego,
🧥 materiały kompozytowe zawierające włókna syntetyczne lub naturalne,

a także – według decyzji krajowej – materace.

Lista objętych produktów została określona w załączniku IVC do dyrektywy, a jej zakres ma charakter otwarty – oznacza to, że w przyszłości mogą zostać dodane kolejne grupy produktów włókienniczych.

Nowe obowiązki producentów i rejestracja

Nowy system ROP dla tekstyliów oznacza, że producenci i importerzy będą musieli:

1. Finansować system zbiórki, sortowania, przygotowania do ponownego użycia i recyklingu zużytych wyrobów tekstylnych;
2. Współfinansować kampanie informacyjne promujące zrównoważoną konsumpcję, naprawy i ponowne użycie ubrań;
3. Wspierać badania i rozwój w zakresie projektowania produktów trwałych, naprawialnych i nadających się do recyklingu włókien;
4. Dokonać rejestracji w krajowym rejestrze producentów wyrobów włókienniczych, który zostanie utworzony w każdym państwie UE;
5. Przekazywać dane sprawozdawcze o ilości i rodzaju wprowadzanych produktów oraz sposobie realizacji obowiązków.

📘 Definicja producenta została w dyrektywie określona bardzo szeroko – obejmuje zarówno przedsiębiorców z UE, jak i tych spoza Unii, którzy sprzedają tekstylia zdalnie (np. przez sklepy internetowe) bezpośrednio klientom z krajów członkowskich.

W praktyce oznacza to, że nawet zagraniczne platformy e-commerce będą objęte obowiązkiem ROP.

Rola organizacji odpowiedzialności producenta (PRO)

Podobnie jak w systemie opakowaniowym, przedsiębiorcy będą mogli powierzyć realizację obowiązków specjalnym organizacjom odpowiedzialności producenta (PRO).
Organizacje te będą odpowiadały za:

• organizację i finansowanie selektywnej zbiórki zużytej odzieży,
• współpracę z firmami recyklingowymi, sortowniami i punktami napraw,
• prowadzenie kampanii edukacyjnych o zrównoważonej modzie,
• raportowanie danych do krajowych organów nadzoru,
• ewentualne przyjmowanie innych obowiązków producenta na podstawie umowy.

Państwa członkowskie będą mogły zdecydować, czy system ROP będzie konkurencyjny (wiele organizacji PRO), czy centralny – zarządzany np. przez NFOŚiGW.

Dyskusja o modelu w Polsce już trwa – Ministerstwo Klimatu i Środowiska analizuje, czy lepszy będzie model czeski (konkurencyjny), czy węgierski (centralny, państwowy fundusz).

Wpływ na branżę modową i handel internetowy

Branża tekstylna stanie przed największą od dekad transformacją. System ROP wymusi zmianę filozofii projektowania i sprzedaży – od ilościowej produkcji w modelu „fast fashion” do cyrkularnego modelu, w którym liczy się trwałość, naprawialność i ponowne użycie.

Najważniejsze skutki dla rynku:

👗 koniec ery taniej, krótkotrwałej odzieży – marki będą płaciły więcej za produkty niskiej jakości,
♻️ rozwój sektora recyklingu i second-hand – większy popyt na lokalne usługi napraw, przeróbek i wymiany ubrań,
🌍 nowe obowiązki dla e-commerce – sklepy internetowe, również zagraniczne, będą musiały raportować i uiszczać opłaty ROP,
💡 presja na ekoprojektowanie – opłaty będą niższe dla odzieży z monomateriałów lub łatwo rozdzielnych tkanin,
🧵 rozwój branży usługowej – naprawy, wypożyczalnie, refashion, systemy reuse staną się realnym elementem rynku.

Dla dużych marek to wyzwanie organizacyjne i finansowe, ale dla mniejszych producentów i polskich firm – szansa na wyróżnienie się dzięki zrównoważonej produkcji.

Przykłady działań przygotowawczych dla firm

Aby przygotować się na nowe obowiązki, przedsiębiorcy z branży tekstylnej powinni już teraz:

1. Sporządzić mapę portfela produktowego – zidentyfikować, które produkty są objęte zakresem ROP.
2. Przeanalizować łańcuch dostaw – ustalić, które materiały i procesy można zastąpić bardziej cyrkularnymi.
3. Wdrożyć zasady ekoprojektowania (eco-design) – projektować ubrania tak, aby nadawały się do recyklingu i naprawy.
4. Rozważyć współpracę z PRO lub utworzenie własnego systemu zwrotu – np. odbiór starych ubrań w salonach sprzedaży.
5. Przygotować komunikację ESG/GOZ – transparentnie informować klientów o działaniach środowiskowych.

Firmy, które zaczną adaptację wcześniej, zyskają przewagę konkurencyjną – zarówno wizerunkową, jak i kosztową, ponieważ stawki ROP będą niższe dla tych, którzy wdrożą cyrkularne rozwiązania.

---

Wprowadzenie ROP dla tekstyliów to milowy krok w kierunku zrównoważonej mody i odpowiedzialnego biznesu.

System ma nie tylko zmniejszyć ilość odpadów odzieżowych, ale też przestawić całą branżę na model GOZ – gospodarki o obiegu zamkniętym, w której odzież trafia z powrotem do obiegu, a nie na wysypisko.

To również impuls do rozwoju nowych gałęzi gospodarki – recyklingu włókien, produkcji materiałów wtórnych i usług naprawczych. Firmy, które zrozumieją te zmiany wcześniej, będą liderami cyrkularnej transformacji w Polsce i Unii Europejskiej.

Ograniczanie marnowania żywności – nowe cele do 2030 r.

Reforma unijnego systemu gospodarki odpadami obejmuje nie tylko opakowania i tekstylia.

Od 16 października 2025 r. zaczyna obowiązywać także część dyrektywy (UE) 2025/1892, która wprowadza obowiązkowe cele redukcji marnowania żywności we wszystkich państwach członkowskich.

To pierwszy w historii Unii Europejskiej prawnie wiążący zestaw wymagań dotyczących ograniczania strat żywnościowych w całym łańcuchu dostaw — od produkcji rolnej po gospodarstwa domowe.

Założenia dyrektywy i wymagane redukcje

Nowe przepisy ustanawiają dwa kluczowe cele, które państwa członkowskie muszą osiągnąć do 31 grudnia 2030 r.:

1. –10% redukcji odpadów żywności w produkcji i przetwórstwie żywności,
2. –30% per capita redukcji odpadów w handlu detalicznym, gastronomii i gospodarstwach domowych, w porównaniu ze średnią ilością odpadów wytwarzanych w latach 2021–2023.

Dodatkowo dyrektywa wymaga, by każde państwo członkowskie opracowało:

• krajowy plan działań,
• system monitorowania i raportowania danych,
• oraz zestaw interwencji behawioralnych i edukacyjnych, które pomogą osiągnąć wyznaczone cele.

To oznacza, że Polska będzie musiała w najbliższych miesiącach opracować kompleksową strategię przeciwdziałania marnowaniu żywności, obejmującą zarówno sektor publiczny, jak i prywatny.

Obowiązki dla branży spożywczej, gastronomii i handlu

Nowe regulacje dotkną całego sektora spożywczego – od producentów i przetwórców po restauracje i sklepy. Firmy będą musiały:

1. Monitorować i raportować poziom strat żywności – dane te będą podstawą oceny postępu w realizacji celów.
2. Identyfikować źródła marnotrawstwa na każdym etapie łańcucha dostaw (produkcja, magazynowanie, transport, sprzedaż, konsumpcja).
3. Wdrażać działania zapobiegawcze, takie jak:
   • ulepszanie logistyki chłodniczej i prognoz popytu,
   • modyfikacja opakowań w celu wydłużenia trwałości,
   • rozwój kanałów redystrybucji (darowizny, aplikacje anty-food waste).
4. Promować edukację konsumentów w zakresie właściwego przechowywania żywności i interpretacji dat „najlepiej spożyć przed”.
5. Ułatwiać ponowne wykorzystanie żywności – np. przekazywać ją organizacjom społecznym lub przetwarzać na produkty niespożywcze.

Nowe obowiązki mają charakter systemowy – nie chodzi o pojedyncze inicjatywy CSR, lecz o trwałe włączenie przeciwdziałania marnowaniu żywności w strategię działalności przedsiębiorstwa.

Możliwe narzędzia i technologie

Aby spełnić wymagania dyrektywy, przedsiębiorcy będą mogli korzystać z szeregu rozwiązań technologicznych i organizacyjnych:

• inteligentne systemy magazynowe (AI + IoT) monitorujące temperaturę i daty ważności,
• cyfrowe platformy do darowizn żywności (np. Too Good To Go, Foodsi, WasteLess),
• analiza danych sprzedażowych i predykcja popytu – by uniknąć nadprodukcji,
• nowoczesne opakowania aktywne (z czujnikami świeżości i atmosfery modyfikowanej),
• innowacyjne technologie przetwórcze pozwalające na wykorzystanie nadwyżek surowców (np. suszenie, fermentacja, produkcja pasz lub biogazu).

Wdrożenie tych narzędzi nie tylko pomoże firmom spełnić wymagania dyrektywy, ale również zredukować koszty i straty finansowe, które – według danych FAO – stanowią nawet 8–10% całkowitych kosztów operacyjnych w branży spożywczej.

Powiązania z GOZ i ekoprojektowaniem

Cele ograniczania marnowania żywności wpisują się w szerszą strategię gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).

W tym modelu żywność, energia i surowce są wykorzystywane jak najdłużej i jak najefektywniej, a odpady traktowane są jako potencjalny zasób.

Wdrażanie GOZ w sektorze spożywczym obejmuje m.in.:

• ekoprojektowanie opakowań – materiały o dłuższej trwałości, biodegradowalne, dostosowane do recyklingu,
• krótkie łańcuchy dostaw i produkcję lokalną,
• współdzielenie zasobów i logistyki,
• wykorzystanie odpadów organicznych do produkcji biogazu, nawozów lub nowych surowców.

Dzięki integracji zasad GOZ z polityką ROP sektor spożywczy zyska nowy impuls do innowacji – od projektowania produktów z myślą o pełnym cyklu życia, po odpowiedzialną konsumpcję i ponowne użycie.

---

Nowe unijne przepisy stawiają przed branżą spożywczą ambitne, ale realistyczne cele.

Do 2030 roku Polska – podobnie jak inne państwa członkowskie – musi zredukować marnowanie żywności o 30%, a w przemyśle spożywczym i przetwórstwie o 10%. To ogromne wyzwanie organizacyjne, ale też szansa na modernizację łańcucha dostaw, ograniczenie strat i poprawę konkurencyjności.

Firmy, które rozpoczną działania już teraz, zyskają nie tylko przewagę rynkową, ale i reputację przedsiębiorstw działających w duchu zrównoważonego rozwoju i GOZ – a więc zgodnie z kierunkiem, w jakim zmierza cała europejska gospodarka.

ROP + GOZ = zrównoważony rozwój w praktyce

Wprowadzenie systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) oraz reformy w zakresie opakowań, tekstyliów i żywności to nie tylko zmiana przepisów. To początek nowego modelu funkcjonowania gospodarki, opartego na zasadach GOZ – gospodarki o obiegu zamkniętym, w której surowce pozostają w obiegu jak najdłużej, a odpady stają się cennym zasobem.

ROP, PPWR (rozporządzenie o opakowaniach) i GOZ są trzema filarami tej samej transformacji – mają zmniejszyć presję na środowisko, zoptymalizować wykorzystanie surowców i zredefiniować odpowiedzialność producentów.

Wspólne elementy systemów ROP, PPWR i GOZ

Choć ROP, PPWR i GOZ są realizowane poprzez różne akty prawne, łączy je kilka kluczowych zasad:

Element wspólny	ROP	PPWR	GOZ
Odpowiedzialność producenta	Producenci finansują recykling i zagospodarowanie odpadów	Projektowanie opakowań z myślą o recyklowalności	Pełna odpowiedzialność za cykl życia produktu
Minimalizacja odpadów	Motywacja finansowa – im mniej opakowań, tym niższe opłaty	Obowiązek redukcji ilości i masy opakowań	Hierarchia GOZ: zapobieganie > ponowne użycie > recykling
Ekoprojektowanie	Opakowania i produkty o lepszych parametrach środowiskowych	Kryteria projektowe w PPWR (np. procent materiałów wtórnych)	Zasada „design for circularity” – projektowanie z myślą o ponownym obiegu
Zamknięty obieg materiałów	Recykling finansowany przez producentów	Wymóg ponownego wykorzystania surowców	Celem jest gospodarka bez odpadów
Transparentność i raportowanie	Rejestry producentów i raporty ROP	Obowiązek ewidencji i etykietowania opakowań	System danych środowiskowych i śladu węglowego

Współdziałanie tych trzech mechanizmów ma doprowadzić do pełnego domknięcia obiegu surowców w gospodarce, w którym każdy etap – od produkcji po konsumpcję – będzie zaprojektowany z myślą o efektywności i ponownym wykorzystaniu.

Korzyści dla środowiska, firm i samorządów

Reforma ROP i wdrożenie zasad GOZ przyniosą wymierne efekty w trzech kluczowych obszarach:

🌍 Środowisko

• ograniczenie ilości odpadów trafiających na składowiska,
• redukcja emisji CO₂ dzięki mniejszemu zapotrzebowaniu na surowce pierwotne,
• poprawa jakości recyklingu i odzysku materiałów,
• zmniejszenie presji na ekosystemy i zasoby naturalne.

🏭 Przedsiębiorstwa

• obniżenie długoterminowych kosztów poprzez efektywne wykorzystanie materiałów,
• nowe modele biznesowe (reuse, refill, sharing, naprawy),
• lepszy wizerunek i zgodność z kryteriami ESG,
• możliwość pozyskania finansowania i preferencji w zamówieniach publicznych.

🏘️ Samorządy i obywatele

• stabilizacja lub spadek opłat za odbiór odpadów,
• lepsza infrastruktura recyklingowa,
• nowe miejsca pracy w sektorach cyrkularnych (naprawy, sortowanie, recykling),
• większa świadomość ekologiczna i zaangażowanie społeczności lokalnych.

Przykłady dobrych praktyk: ekoprojektowanie, recykling, reuse

1. Ekoprojektowanie (eco-design)
   Firmy już teraz wdrażają rozwiązania pozwalające zminimalizować wpływ produktów na środowisko:
   • butelki PET o mniejszej masie i z domieszką surowców wtórnych,
   • ubrania z monomateriałów ułatwiających recykling,
   • opakowania wielokrotnego użytku lub z funkcją refillu,
   • meble i sprzęty projektowane modułowo, umożliwiające naprawę zamiast wymiany.
2. Recykling i odzysk surowców
   • rozwój krajowych instalacji recyklingowych finansowanych z opłat ROP,
   • odzysk włókien z odzieży i produkcja nowych tkanin typu fiber-to-fiber,
   • recykling szkła, aluminium i papieru z minimalną stratą jakości,
   • wykorzystanie bioodpadów do produkcji biogazu i nawozów organicznych.
3. Systemy reuse i ponowne wykorzystanie
   • sieci punktów odbioru butelek i pojemników (system kaucyjny + ROP),
   • usługi wypożyczania i naprawy ubrań (rental fashion, repair cafés),
   • ponowne wprowadzanie do obiegu sprzętu elektronicznego po refurbishu,
   • lokalne programy współdzielenia narzędzi i sprzętu domowego.

Te działania pokazują, że ROP i GOZ nie są tylko regulacjami – to nowe podejście do produkcji i konsumpcji, które łączy odpowiedzialność środowiskową z realnymi korzyściami ekonomicznymi.

Jak przygotować firmę do zmian – praktyczny plan działania

Reforma ROP i wdrażanie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) to dla przedsiębiorstw nie tylko nowe obowiązki, ale i szansa na usprawnienie procesów, ograniczenie kosztów oraz wzmocnienie wizerunku marki odpowiedzialnej środowiskowo.

Aby wykorzystać ten moment transformacji, warto przygotować się systemowo – poprzez audyt, analizę kosztów, wdrożenie narzędzi GOZ i szkolenie zespołu.

🧴 Branża opakowaniowa i producenci FMCG

1. Zidentyfikuj wszystkie opakowania wprowadzane na rynek – określ ich masę, materiał i przydatność do recyklingu.
2. Dokonaj wpisu do rejestru ROP/BDO (lub aktualizacji istniejącego) i zweryfikuj, czy dane są kompletne.
3. Oblicz wstępne koszty opłaty opakowaniowej – w oparciu o masę i rodzaj materiału.
4. Zacznij wdrażać zasady ekoprojektowania (eco-design):
   • zmniejszaj masę opakowań,
   • zastępuj tworzywa jednorazowe materiałami nadającymi się do recyklingu,
   • eliminuj nadmiar folii, laminatów i warstw wielomateriałowych.
5. Wybierz organizację PRO lub zdecyduj, czy realizujesz obowiązki samodzielnie.
6. Opracuj procedury raportowania i ewidencji (ilość, masa, typ opakowań, sposób zagospodarowania).
7. Przeszkol dział logistyki, marketingu i zakupów z zasad GOZ i PPWR – błędy w opakowaniach często wynikają z decyzji projektowych.

👕 Branża tekstylna, odzieżowa i e-commerce

1. Sporządź listę produktów objętych zakresem ROP (według załącznika IVC do dyrektywy 2025/1892).
2. Przeanalizuj skład i strukturę materiałową wyrobów – monomateriały i surowce wtórne obniżą przyszłe stawki ROP.
3. Zaplanuj rejestrację producenta tekstyliów (krajową lub w systemie centralnym, gdy powstanie).
4. Ustal sposób realizacji obowiązków – samodzielnie czy poprzez organizację PRO.
5. Wprowadź działania ograniczające marnotrawstwo: systemy odbioru używanych ubrań, naprawy, wypożyczanie, refashion.
6. Zacznij komunikować działania GOZ – transparentność i edukacja klientów zwiększają lojalność.
7. Rozpocznij przygotowania do raportowania środowiskowego ESG/CSRD – dane o cyklu życia produktu staną się niezbędne.

🍽️ Branża spożywcza, gastronomia i handel detaliczny

1. Zbadaj skalę marnowania żywności w firmie – określ tzw. „linię bazową” dla lat 2021–2023.
2. Wprowadź system monitorowania strat i nadwyżek – np. poprzez czujniki IoT, analizy danych sprzedaży lub aplikacje AI do prognozowania popytu.
3. Wdrażaj działania zapobiegawcze:
   • optymalizacja procesów chłodniczych i magazynowych,
   • zmiana oznaczeń dat (np. „najlepiej spożyć przed”),
   • przekazywanie nadwyżek żywności organizacjom społecznym.
4. Przeanalizuj projektowane przepisy i przygotuj się na obowiązek raportowania danych o stratach żywnościowych.
5. Współpracuj z dostawcami w duchu GOZ – planowanie produkcji i transportu z minimalnym odpadem.
6. Uwzględnij marnotrawstwo w strategii ESG – cele redukcyjne będą obowiązkowym elementem raportów niefinansowych.

🔍 Audyt obowiązków, analiza kosztów i raportowanie

Pierwszym krokiem każdego przedsiębiorstwa powinien być audyt środowiskowy obejmujący:

• identyfikację obowiązków ROP (opakowania, tekstylia, żywność),
• ocenę ryzyka i zgodności z przepisami UE i krajowymi,
• analizę kosztów wdrożenia oraz potencjalnych oszczędności (np. przez redukcję odpadów),
• ocenę gotowości firmy do raportowania (ESG, CSRD, PPWR).

Dzięki temu możliwe jest przygotowanie mapy ryzyk i priorytetów wdrożenia, która ułatwi planowanie zmian w perspektywie 2026–2028.

Firmy powinny też opracować wewnętrzne procedury raportowania:

• dane ilościowe (kg, typ materiału),
• koszty zagospodarowania odpadów,
• współpraca z PRO i podmiotami recyklingowymi,
• wskaźniki GOZ (recykling, ponowne użycie, odzysk).

🧭 Wsparcie ekspertów i narzędzia do wdrożenia GOZ

Transformacja w kierunku GOZ wymaga połączenia kompetencji prawnych, środowiskowych i organizacyjnych. Wielu przedsiębiorców korzysta z pomocy ekspertów, którzy pomagają:

• przeprowadzić audyt ROP i BDO,
• opracować strategię GOZ dostosowaną do profilu działalności,
• wybrać optymalny model finansowania (samodzielny lub z PRO),
• przygotować firmę do kontroli i raportowania ESG/CSRD,
• wdrożyć narzędzia obliczeniowe (np. ślad węglowy, analiza cyklu życia – LCA).

W praktyce najefektywniejszym rozwiązaniem jest połączenie doradztwa eksperckiego z cyklem szkoleń i warsztatów, tak aby zmiana była trwała i zrozumiała dla całego zespołu.

📘 Doradcy365 – Twoje wsparcie w transformacji

Zespół Doradcy365 wspiera przedsiębiorstwa w kompleksowym przygotowaniu do wdrożenia nowych przepisów ROP i zasad GOZ:

• audyt obowiązków i kosztów,
• plan wdrożenia ROP dla opakowań, tekstyliów i żywności,
• analiza cyklu życia produktu (LCA),
• opracowanie polityki GOZ i strategii cyrkularnych,
• szkolenia i warsztaty dla pracowników,
• doradztwo w raportowaniu ESG i CSRD.

Dzięki współpracy z naszymi ekspertami możesz nie tylko uniknąć ryzyka kar i niezgodności, ale też zwiększyć efektywność procesów i obniżyć koszty surowców.

Akademia GOZ – bezpłatne wsparcie dla przedsiębiorców

Wraz z wprowadzeniem nowych przepisów dotyczących ROP i rosnącymi wymaganiami w zakresie zrównoważonego rozwoju, wiele firm stoi przed pytaniem: od czego zacząć wdrażanie gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ)?

Odpowiedzią jest Akademia GOZ – projekt realizowany przez Krajową Izbę Gospodarczą i Instytut ADN (partner), współfinansowany ze środków unijnych w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021–2027 (FERS).

Jako Doradcy365 prowadzimy rekrutację do projektu i realizujemy szkolenia oraz doradztwo poszkoleniowe.

Najważniejsze informacje o projekcie:

☑ Numer projektu: FERS.01.03-IP.09-0086/23
☑ Obszar realizacji: cała Polska
☑ Termin realizacji: 01.03.2024 – 28.02.2027
☑ Forma wsparcia: pomoc de minimis

🎓 Zakres szkoleń – trzy ścieżki dopasowane do poziomu wiedzy

Projekt „Akademia GOZ” oferuje trzy ścieżki szkoleniowe dopasowane do poziomu zaawansowania uczestników. Przed rozpoczęciem udziału każdy uczestnik wypełnia ankietę dot. znajomości tematu, która pozwala dobrać właściwą ścieżkę.

🟢 ŚCIEŻKA 1 – dla początkujących

• 8 godzin lekcyjnych – część ogólna (online) – podstawy gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) i ESG, regulacje prawne (Zielony Ład, Taksonomia, CSRD), modele biznesowe GOZ, finansowanie zielonej transformacji.
• 16 godzin lekcyjnych – część specjalistyczna (online lub stacjonarnie) – praktyczne aspekty GOZ, projektowanie produktów zgodnych z zasadami cyrkularności, analiza łańcucha wartości, warsztaty z przykładami wdrożeń.
• 10 godzin doradztwa indywidualnego – po szkoleniu.

🟡 ŚCIEŻKA 2 – dla średniozaawansowanych

• 16 godzin lekcyjnych – szkolenie specjalistyczne (online lub stacjonarnie) – zagadnienia: sektorowe uwarunkowania GOZ, hierarchia postępowania z odpadami, narzędzia GOZ (LCA, ślad węglowy), analiza modeli cyrkularnych, warsztaty z własnymi przykładami.
• 10 godzin doradztwa indywidualnego – dopasowanego do obszaru szkolenia.

🔵 ŚCIEŻKA 3 – dla zaawansowanych lub firm z konkretną potrzebą

• 16 godzin lekcyjnych – szkolenie tematyczne (online lub stacjonarnie) – skoncentrowane na 1–2 wybranych aspektach GOZ, np.:
  • projektowanie produktów,
  • analiza cyklu życia (LCA),
  • gospodarka odpadami i ponowne wykorzystanie surowców.
• 10 godzin doradztwa indywidualnego – ukierunkowanego na wybrany obszar tematyczny.

🧭 Doradztwo indywidualne – praktyczne wsparcie dla firm

Po ukończeniu szkolenia uczestnicy otrzymują 10 godzin doradztwa poszkoleniowego, które obejmuje m.in.:

• analizę sytuacji i potrzeb firmy w zakresie GOZ,
• opracowanie planu działań zgodnych z gospodarką cyrkularną,
• dobór odpowiednich narzędzi i modeli biznesowych,
• wskazanie źródeł finansowania projektów środowiskowych,
• przygotowanie firmy do raportowania ESG i CSRD,
• rekomendacje konkretnych kroków wdrożeniowych.

Efektem doradztwa jest Indywidualny Plan Wdrożenia GOZ, który pomaga firmie rozpocząć realne działania proekologiczne i uzyskać lepsze wyniki środowiskowe oraz finansowe.

💡 Co zyskuje uczestnik Akademii GOZ?

✅ Wiedzę o aktualnych regulacjach środowiskowych, ROP, PPWR, CSRD i ESG
✅ Umiejętność praktycznego wdrażania zasad GOZ w firmie
✅ Narzędzia do analizy cyklu życia produktu (LCA) i redukcji śladu węglowego
✅ Plan wdrożenia działań cyrkularnych – gotowy do zastosowania w praktyce
✅ 10 godzin doradztwa eksperckiego z doświadczonym konsultantem
✅ Certyfikat ukończenia szkolenia i możliwość dalszej współpracy

🚀 Jak się zapisać

Udział w Akademii GOZ jest całkowicie bezpłatny dzięki dofinansowaniu z Funduszy Europejskich (w ramach pomocy de minimis). Liczba miejsc jest jednak ograniczona.

Aby zgłosić się do programu:

1. Wejdź na stronę: https://doradcy365.pl/rekrutacja-akademia-goz/
2. Wypełnij krótki formularz zgłoszeniowy, podając dane firmy i osobę kontaktową.
3. Po przesłaniu otrzymasz potwierdzenie zgłoszenia i zaproszenie do udziału w projekcie!

🌿 Korzyści z udziału w Akademii GOZ

✅ Zrozumiesz, jak nowe przepisy ROP, PPWR i GOZ wpływają na Twoją firmę.
✅ Otrzymasz plan działań pozwalający zmniejszyć koszty i poprawić efektywność surowcową.
✅ Przygotujesz firmę do sprawozdawczości ESG i CSRD.
✅ Poznasz przykłady wdrożeń i technologii cyrkularnych w polskich przedsiębiorstwach.
✅ Uzyskasz imienny certyfikat uczestnictwa oraz możliwość dalszej współpracy z ekspertami Doradcy365.

🌍 Akademia GOZ to inwestycja w przyszłość

Nowe przepisy o ROP i GOZ to nie tylko wymóg regulacyjny – to początek nowego paradygmatu gospodarki, w której firmy, które działają odpowiedzialnie, stają się liderami zmian.
Dzięki Akademii GOZ przedsiębiorcy zyskują praktyczne narzędzia, wiedzę i wsparcie, by przekształcić swoje procesy w zgodzie z zasadą „mniej odpadów, więcej wartości”.

Podsumowanie: krok w stronę cyrkularnej gospodarki

Reforma systemu gospodarki odpadami w Unii Europejskiej i w Polsce — poprzez wprowadzenie nowych przepisów o rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP), rozporządzenia PPWR oraz dyrektywy 2025/1892 dotyczącej tekstyliów i marnowania żywności — to największa zmiana środowiskowa w ostatnich latach.

Jej cel jest jasny: przejście z modelu liniowego „weź – wyprodukuj – wyrzuć” do gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ), w której każdy produkt i materiał ma szansę na drugie życie.

🧩 Główne wnioski

1. ROP to nie podatek, lecz nowy system odpowiedzialności.
   Producenci i importerzy będą finansować gospodarowanie odpadami opakowaniowymi, tekstylnymi i żywnościowymi. Dzięki temu gminy i mieszkańcy zapłacą mniej, a firmy zyskają motywację do wdrażania ekologicznych rozwiązań.
2. GOZ łączy ekologię z ekonomią.
   Wdrażanie zasad cyrkularnych – ponownego użycia, naprawy, recyklingu i redukcji odpadów – prowadzi nie tylko do ochrony środowiska, ale też do realnych oszczędności i większej efektywności zasobowej przedsiębiorstw.
3. Nowe obowiązki są szansą, nie zagrożeniem.
   Firmy, które jako pierwsze dostosują się do wymogów ROP i PPWR, zyskają przewagę konkurencyjną – zarówno wizerunkową, jak i finansową. Współpraca z organizacjami PRO, wdrożenie LCA i raportowanie ESG staną się standardem nowoczesnego zarządzania.
4. Kluczem jest wiedza i przygotowanie.
   Audyt obowiązków środowiskowych, analiza kosztów, plan wdrożenia i szkolenia zespołu to niezbędne kroki, które warto podjąć już dziś – zanim przepisy wejdą w życie w pełnym zakresie.
5. Akademia GOZ to praktyczne wsparcie dla przedsiębiorców.
   Program bezpłatnych szkoleń i doradztwa realizowany przez Doradcy365, Instytut ADN i KIG pomaga firmom zrozumieć nowe regulacje i opracować realny plan działań zgodny z zasadami GOZ.

Zmiany w zakresie ROP i GOZ nie są tylko formalnością – to początek nowej ery zrównoważonego biznesu. Firmy, które podejdą do nich strategicznie, zyskają nie tylko zgodność z prawem, ale też lepszą efektywność kosztową, lojalność klientów i pozycję lidera zielonej transformacji.

Skorzystaj z naszej pomocy już dziś i uzyskaj wsparcie.

Masz więcej pytań? Zapraszamy do kontaktu