ŚRODKI NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKIDotacje dla podmiotów publicznych
(w tym jednostek samorządu terytorialnego)

• administracja publiczna,
• jednostki administracji rządowej,
• Skarb Państwa,
• jednostki administracja państwowej,
• ministerstwa,
• województwa,
• samorządy województw (urzędy marszałkowskie),
• powiaty,
• gminy (miejskie, wiejskie, miejsko-wiejskie),
• miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze wraz z ich obszarami funkcjonalnymi,
• miasta subregionalne z podregionów z najwyższą kumulacją gmin zmarginalizowanych,
• miejscowości o statusie uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej,
• jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia (np. stowarzyszenia gmin, związki gmin, związki powiatów),
• jednostki samorządu terytorialnego z Polski Wschodniej,
• organizacje społeczne,
• związki wyznaniowe (kościoły, parafie, klasztory, domy zakonne),
• organizacje pozarządowe,
• fundacje,
• stowarzyszenia,
• jednostki rządowe i samorządowe ochrony środowiska,
• wspólnoty energetyczne, w tym klastry energii i spółdzielnie energetyczne,
• instytucje ochrony zdrowia,
• podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych JST,
• instytucje nauki i edukacji,
• podmioty wykonujące działalność leczniczą,
• przedsiębiorstwa realizujące cele publiczne,
• konsorcja naukowo-przemysłowe,
• ośrodki innowacji,
• podmioty ekonomii społecznej (PES),
• wspólnoty, spółdzielnie mieszkaniowe i TBS,
• służby publiczne,
• przedsiębiorstwa i instytucje działające w interesie ogólnym,
• zarządzający gospodarką leśną,
• zarządzający gospodarką wodną,
• zarządca infrastruktury liniowej – PKP PLK SA,
• zarządca infrastruktury dworcowej – PKP SA,

• zarządcy dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych,
• przedsiębiorstwa transportu publicznego,
• szkoły wyższe i placówki badawcze, centra transferu technologii,
• instytucje otoczenia biznesu,
• zrzeszenia i organizacje turystyczne,
• placówki kultury,
• instytucje działające w interesie ogólnym,
• parki narodowe,
• parki krajobrazowe,
• Zintegrowane Inwestycje Terytorialne,
• podmioty kształcenia i edukacji, jak i szkoły wyższe,
• państwowa administracja oświatowa,
• izby przemysłowo-handlowe, izby rzemieślnicze i inne instytucje okołobiznesowe,
• związki zawodowe,
• urzędy pracy,
• euroregiony np. Pomerania,
• instytucje wspierające biznes,
• partnerstwa,
• partnerzy społeczni,
• Instytucje Zarządzające (programami pomocowymi),
• Instytucje Pośredniczące (w programach pomocowych),
• Instytucje Płatnicze (w programach pomocowych),
• Bank Gospodarstwa Krajowego,
• Europejski Bank Inwestycyjny,
• Centrum Projektów Polska Cyfrowa,
• Urząd Komunikacji Elektronicznej,
• Instytut Matki i Dziecka,
• Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego,
• Instytut Badań Edukacyjnych,
• Informatyczne Centrum Edukacji i Nauki,
• Ośrodek Rozwoju Edukacji,
• Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji,
• Regionalne Ośrodki Polityki Społecznej,
• Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej,
• Fundacja Fundusz Współpracy,
• Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania,
• Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych,
• Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej,

• Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,
• Sektorowe rady ds. kompetencji,
• Centrum Projektów Europejskich,
• Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych,
• Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska,
• Główny Urząd Statystyczny,
• Ministerstwo Aktywów Państwowych,
• Ministerstwo Cyfryzacji,
• Ministerstwo Finansów,
• Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej,
• Ministerstwo Infrastruktury,
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska,
• Ministerstwo Rozwoju i Technologii,
• Ministerstwo Zdrowia,
• Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie,
• Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
• Urząd Transportu Kolejowego,
• Urząd Zamówień Publicznych,
• Narodowy Fundusz Zdrowia,
  Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• spółki prawa handlowego z udziałem Skarbu Państwa,
• Porty lotnicze,
• Państwowe Ratownictwa Medyczne,
• Lotnicze Pogotowie Ratunkowe (LPR),
• Państwowe instytucje kultury,
• instytucje kultury współprowadzone przez administrację rządową,
• instytucje kultury posiadające zbiory wchodzące w zakres Narodowego Zasobu Bibliotecznego,
• publiczne szkoły i publiczne uczelnie artystyczne,
• podmioty zarządzające obiektami wpisanymi imiennie na listę UNESCO lub na listę Pomników Historii Prezydenta RP lub zarządzające obiektami posiadającymi tytuł Znak Dziedzictwa Europejskiego,
• samorządowe instytucje kultury,
• Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego,
• Generalny Konserwator Zabytków,
• Komendant Główny Policji,
• organy i jednostki właściwe w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości,
• Komenda Główna Straży,
• Urząd do Spraw Cudzoziemców,
• i inni.

Transport

Fundusze Unii Europejskiej wspierają rozwijanie infrastruktury transportowej. Dofinansowanie, które jest dostępne dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) i innych podmiotów, może być wykorzystane na różne cele, włączając w to budowę dróg i związane z nimi elementy infrastruktury, a także inne formy transportu.

Programy unijne obejmują także transport kolejowy, morski oraz śródlądowy. Część dostępnych środków jest przeznaczona na rozwijanie zrównoważonych rozwiązań transportowych w miastach.

Transport miejski

W ramach wsparcia unijnego JST mogą realizować różnorodne projekty związane z transportem miejskim. Dotacje mogą zostać przeznaczone na:

• Inwestycje infrastrukturalne, które obejmują rozbudowę infrastruktury transportu szynowego (jak metro czy tramwaje) oraz zakup ekologicznych pojazdów autobusowych, takich jak elektryczne, wodorowe lub napędzane LNG, CNG, LPG, a także hybrydowe pojazdy PHEV (plug-in).

• Tworzenie węzłów przesiadkowych, w tym parkingów typu „Park and Ride” (P&R), poza centralnymi obszarami miast, oraz wdrażanie miejskich systemów zarządzania ruchem (ITS), które priorytetyzują transport publiczny oraz ruch pieszych i rowerzystów, wykorzystując technologię informatyczną.

• Ulepszanie infrastruktury wspierającej transport publiczny, jak budowa zapleczy technicznych dla pojazdów, dostosowanie istniejącej infrastruktury miejskiej do potrzeb transportu publicznego i pasażerów, rozwijanie ścieżek pieszych i rowerowych, oraz dostosowanie systemów sprzedaży biletów i informacji pasażerskiej do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Ponadto, programy dotyczące Zrównoważonej Mobilności Miejskiej obejmują projekty miast wojewódzkich oraz innych większych miast, z wyłączeniem obszaru Polski Wschodniej.

Przykładem takiego programu są Fundusze Europejskie na Infrastrukturę Klimat Środowisko – działanie 3.1. „Transport miejski”.

Zrównoważona Mobilność Miejska

Wsparciem unijnym zostaną objęte projekty związane z ekologicznymi, zintegrowanymi systemami mobilności miejskiej, które obejmują zarówno transport miejski, jak i aktywne formy mobilności. Celem tych projektów jest zmniejszenie emisji zanieczyszczeń i hałasu oraz zwiększenie efektywności przemieszczania się w miastach i ich obszarach funkcjonalnych.

Przykładem takiego programu są Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej – działanie 3.1 „Zrównoważona Mobilność Miejska”.

Transport Drogowy

W ramach tego obszaru jednostki samorządu terytorialnego (JST) mogą otrzymać wsparcie bezpośrednie lub pośrednie dla projektów, które obejmują:

• Poprawę infrastruktury drogowej, mając na uwadze poprawę dostępności regionu Polski Wschodniej. Wsparcie to może obejmować między innymi usprawnienie połączeń sieci dróg wojewódzkich z siecią TEN-T oraz budowę lub modernizację obwodnic.

Przykładem takiego programu są Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej – działanie 4.1 „Infrastruktura Drogowa”.

Transport Kolejowy

• Modernizacja infrastruktury kolejowej:

JST mogą ubiegać się o dofinansowanie projektów, które zakładają modernizację kolei i kolei miejskiej.

Przykładowe działania w tych projektach obejmują budowę, przebudowę i modernizację linii kolejowych, stacji i przystanków kolejowych, systemów zasilania trakcyjnego i sieci trakcyjnej, a także przebudowę, modernizację lub budowę nowych dworców wraz z niezbędną infrastrukturą obsługi podróżnych, elektryfikację linii kolejowych oraz budowę zintegrowanych platform cyfrowych do obsługi informacji pasażerskiej i sprzedaży biletów.

Finansowane będą projekty w największych (wojewódzkich) miastach w całym kraju.

Przykładem takiego programu są Fundusze Europejskie na Infrastrukturę Klimat Środowisko – działanie 5.4: „Kolej, kolej miejska i bezpieczeństwo na kolei”.

• Zakup taboru kolejowego:

Wsparcie unijne będzie dostępne dla projektów zakupu taboru kolejowego o zerowej emisji, przeznaczonego do obsługi przewozów pasażerskich na poziomie regionalnym i aglomeracyjnym oraz modernizacji istniejącego taboru kolejowego poprzez instalację urządzeń ETCS/GSM-R w pojazdach.

Przykładem są Fundusze Europejskie na Infrastrukturę Klimat Środowisko – działanie 5.5: „Tabor kolejowy”.

Ochrona środowiska

Dofinansowanie ze środków Funduszy Europejskich wspiera szereg projektów, których celem jest promowanie zrównoważonego rozwoju, zapobieganie niekorzystnym zmianom w środowisku naturalnym oraz monitorowanie stanu środowiska.

Ochrona środowiska, gospodarka niskoemisyjna, dostosowanie do zmian klimatycznych oraz ochrona różnorodności biologicznej są kluczowymi obszarami zaangażowania instytucji publicznych.

Jednostki samorządu terytorialnego (JST) mają możliwość realizowania różnorodnych projektów związanych z tymi dziedzinami, skupiając się na takich obszarach jak:

Gospodarka wodno‐ściekowa

Dofinansowanie z Funduszy Europejskich skierowane jest m.in. na projekty związane z gospodarką wodno-ściekową. Głównym celem tych działań jest wsparcie przedsięwzięć związanych z budową nowej infrastruktury komunalnej służącej zbieraniu ścieków komunalnych oraz modernizacją istniejącej infrastruktury niezbędnej do spełnienia wymogów określonych w Dyrektywie 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych, zwanej także dyrektywą ściekową.

Wsparcie finansowe jest dostępne przede wszystkim dla projektów realizowanych w aglomeracjach, gdzie liczba mieszkańców wynosi co najmniej 15 000 RLM (Równoważna Liczba Mieszkańców), które nie spełniają wymaganych standardów zgodności z ww. dyrektywą. Te działania są częścią programu Funduszy Europejskich na Infrastrukturę Klimat Środowisko, a dokładniej, działania 1.3 „Gospodarka wodno-ściekowa”.

Dodatkowo, w ramach programów regionalnych, wsparcie finansowe będzie dostępne dla kompleksowych projektów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej, obejmujących inwestycje związane z oczyszczalniami ścieków, sieciami kanalizacyjnymi, osadami ściekowymi oraz częściowo zagadnienia związane z zaopatrzeniem w wodę, wszystko to w kontekście Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK). Fundusze Europejskie dla regionów również wspierają te projekty.

Adaptacja terenów zurbanizowanych do zmian klimatu

Planowane jest wprowadzenie inwestycji określonych w planach adaptacji do zmian klimatu realizowanych w miastach. Te projekty będą obejmować rozwijanie systemów gospodarowania wodami opadowymi, które są dostosowane do nowych warunków klimatycznych, oraz rozbudowę zielono-niebieskiej infrastruktury.

Wsparcie finansowe będzie skoncentrowane na 44 miastach, które uczestniczyły w projekcie dotyczącym „Opracowania planów adaptacji do zmian klimatu w miastach o populacji przekraczającej 100 tysięcy mieszkańców”. Ponadto, miasto stołeczne Warszawa również będzie objęte tym wsparciem.

W ramach działań dotyczących gospodarowania wodami opadowymi, projekty będą miały na celu zapobieganie sytuacjom podtopień i zalania terenów oraz minimalizowanie skutków ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak ulewy i gwałtowne powodzie. Przewidziane jest także opóźnianie odpływu wód opadowych oraz gromadzenie wody w lokalnych zlewniach w celu jej wykorzystania w okresach suszy. Warto zaznaczyć, że te projekty będą integrowane z inwestycjami związanymi z rozwojem zielono-niebieskiej infrastruktury. Cała ta inicjatywa jest częścią programu Funduszy Europejskich na Infrastrukturę Klimat Środowisko, konkretnie np. z działania 1.2 „Adaptacja terenów zurbanizowanych do zmian klimatu”.

Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom

Dotacje z Funduszy Europejskich będą przyznawane na realizację dwóch rodzajów projektów w ramach działań związanych z adaptacją do zmian klimatu i zapobieganiem klęskom i katastrofom.

• Pierwszy rodzaj projektów będzie dotyczył wsparcia zrównoważonych systemów gospodarowania wodami opadowymi, które wykorzystują elementy zieleni, zielono-niebieskiej infrastruktury i rozwiązań opartych na naturze.

• Drugi rodzaj projektów skupi się na opracowywaniu planów adaptacji do zmian klimatu. W ramach priorytetu II FEnIKS przewiduje się wsparcie dla projektów związanych zarówno z tworzeniem planów adaptacji do zmian klimatu dla kolejnych miast, jak i inwestycji w systemy gospodarowania wodami opadowymi, które są zrównoważone i dostosowane do nowych warunków klimatycznych, oraz integrujące elementy zielono-niebieskiej infrastruktury. Te inicjatywy wynikają z prac nad Miejskimi Planami Adaptacji (MPA).

Warto dodać, że projekty mające na celu przystosowanie się do zmian klimatu i zapobieganie ryzyku związanemu z katastrofami naturalnymi będą również wspierane w programach regionalnych.

Cała ta inicjatywa jest częścią programu Funduszy Europejskich na Infrastrukturę Klimat Środowisko, konkretnie działania 2.4 „Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom”.

Adaptacja do zmian klimatu

Wsparcie finansowe będzie przeznaczone na projekty mające na celu zwiększenie odporności miast na zagrożenia wynikające ze zmian klimatu. Projektowane inicjatywy będą również skupiać się na tworzeniu przestrzeni publicznej, która jednocześnie będzie pełniła funkcje przyrodnicze.

Głównym celem tych projektów będzie zmniejszenie podatności miast na niekorzystne zjawiska pogodowe, takie jak ekstremalne warunki atmosferyczne, oraz stworzenie warunków umożliwiających stabilny rozwój społeczno-gospodarczy miast, pomimo ryzyka związanego ze zmianami klimatu.

Cała ta inicjatywa wpisuje się w ramy programu Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej, konkretnie w działanie 2.2 „Adaptacja do zmian klimatu”.

Gospodarka odpadami oraz gospodarka o obiegu zamkniętym

Projekty związane z gospodarką odpadami oraz gospodarką o obiegu zamkniętym mogą otrzymać wsparcie finansowe w ramach Funduszy Europejskich. Konkretne obszary, na które można otrzymać dofinansowanie, obejmują:

• Systemy selektywnego zbierania odpadów komunalnych, które uwzględniają rozwiązania mające na celu zapobieganie powstawaniu odpadów, w tym możliwość ponownego wykorzystania materiałów.

• Instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, co oznacza, że projekty będą promować bardziej zrównoważone metody przetwarzania odpadów.

• Działania mające na celu przeciwdziałanie powstawaniu odpadów żywności poprzez wykorzystanie produktów spożywczych, które nie zostały sprzedane lub mają krótki termin przydatności do spożycia.

Te inicjatywy wpisują się w ramy działania 1.4 „Gospodarka odpadami oraz gospodarka o obiegu zamkniętym” w programie Funduszy Europejskich na Infrastrukturę Klimat Środowisko.

Woda do spożycia

Działanie dotyczące wody do spożycia ma na celu wsparcie projektów związanych z budową i modernizacją niezbędnej infrastruktury do pozyskiwania, oczyszczania, magazynowania i dystrybucji wody. W ramach tych działań uwzględniane są również inicjatywy mające na celu ograniczenie strat wody, jej odzysk, ponowne wykorzystanie oraz skuteczne zarządzanie, zapewniając jednocześnie odpowiednią jakość i ilość wody do spożycia dla mieszkańców.

Priorytetowo traktowane będą projekty związane z efektywnym gospodarowaniem zasobami wodnymi do celów spożycia oraz poprawą jakości wody. Wsparcie finansowe zostanie udzielone projektom realizowanym w gminach, które mają co najmniej 15 tysięcy mieszkańców.

To działanie wpisuje się w ramy programu Funduszy Europejskich na Infrastrukturę Klimat Środowisko, działanie 2.5 „Woda do spożycia”, które skupia się na zagadnieniach związanych z ochroną środowiska i zrównoważonym rozwoju.

Ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury

Głównym celem projektów realizowanych w ramach tego działania, o nazwie „Ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury”, jest wzmocnienie ochrony i zachowania przyrody, różnorodności biologicznej oraz zielonej infrastruktury, zwłaszcza na terenach miejskich, oraz ograniczanie wszelkich rodzajów zanieczyszczenia środowiska.

Przykładowe rodzaje projektów objętych tym działaniem obejmują:

• Zwalczanie inwazyjnych gatunków obcych,
• Ochrona gatunków i siedlisk przyrodniczych w miejscu ich występowania lub poza nim (tzw. ex-situ),
• Tworzenie i utrzymanie zielonej i niebieskiej infrastruktury, wraz z odpowiednim wyposażeniem, co może obejmować „odbetonowanie” obszarów miejskich,
• Rekultywacja i remediacja obszarów, które uległy degradacji w wyniku działalności gospodarczej.

Te inicjatywy mają na celu wzmocnienie ochrony środowiska naturalnego, zachowanie różnorodności biologicznej oraz promowanie zrównoważonego rozwoju, a także przyczynienie się do poprawy jakości życia mieszkańców miast i obszarów miejskich.

Działanie to wpisuje się w ramy programu Funduszy Europejskich na Infrastrukturę Klimat Środowisko, w szczególności w ramach działania 1.5 „Ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury”.

Bioróżnorodność

Wsparcie w tym obszarze można otrzymać między innymi na:

• Infrastrukturę edukacyjną: Projekty mające na celu budowę lub rozbudowę bazy edukacyjnej wraz z wyposażeniem, które umożliwią prowadzenie działań dydaktycznych w parkach narodowych na terenie makroregionu. Infrastruktura ta jest kluczowa dla edukacji ekologicznej oraz promowania zrozumienia i szacunku dla przyrody.

• Infrastrukturę turystyczną: Wsparcie jest dostępne dla projektów związanych z rozwojem infrastruktury turystycznej. Mogą to być inwestycje mające na celu ułatwienie dostępu do obszarów przyrodniczych, stworzenie ścieżek dydaktycznych czy obiektów rekreacyjnych, które umożliwią odwiedzającym cieszenie się przyrodą i jednocześnie zwiększą świadomość ekologiczną.

• Podnoszenie świadomości ekologicznej i promowanie postaw proekologicznych: Działania te mogą obejmować inicjatywy edukacyjne i informacyjne, które mają na celu zwiększenie świadomości ekologicznej wśród lokalnych społeczności. To może być organizacja szkoleń, kampanii edukacyjnych, działań skierowanych do przedsiębiorców, lokalnych liderów, dzieci i młodzieży, a także organizacji społecznych i gospodarczych.

Ostatecznym celem tych projektów jest ochrona i zachowanie różnorodności biologicznej oraz promowanie zrównoważonego wykorzystania zasobów przyrodniczych.

Działanie to wpisuje się w ramy programu Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej, działania 2.3 „Bioróżnorodność”.

Infrastruktura społeczna

Wsparcie infrastruktury społecznej na poziomie regionalnym z Funduszy Europejskich ma na celu rozwijanie miejscowych zasobów i ułatwianie dostępu do usług społecznych, zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych i osób starszych. To inwestycje skoncentrowane na poprawie jakości życia społeczności lokalnych.

Projekty w ramach tego działania obejmują:

• Rozwój infrastruktury: Realizacja projektów infrastrukturalnych, które umożliwiają świadczenie usług społecznych na rzecz osób wymagających wsparcia. To może obejmować budowę lub modernizację budynków i obiektów użyteczności publicznej, takich jak centra opieki społecznej, placówki zdrowia, placówki rehabilitacyjne, ośrodki kulturalne i rekreacyjne, dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych i starszych.

• Dostępność usług: Projekty zmierzające do zapewnienia łatwiejszego dostępu do usług społecznych, zwłaszcza poprzez stworzenie odpowiedniej infrastruktury transportowej lub innych rozwiązań ułatwiających dostępność usług dla osób z ograniczeniami.

• Poprawa jakości życia: Inwestycje, które przyczyniają się do poprawy jakości życia i opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi i osobami starszymi. To może obejmować dostarczanie specjalistycznych usług, zakup sprzętu medycznego, organizację działań społeczno-kulturalnych i rekreacyjnych. Działanie to jest ważnym elementem rozwoju społecznego na poziomie regionalnym, kierując się zasadą wspierania tych, którzy potrzebują szczególnego wsparcia, aby poprawić swoją jakość życia i integrację społeczną.

Program Funduszy Europejskich dla regionów stawia sobie za cel zwiększenie dostępności usług społecznych i poprawę warunków życia osób wymagających wsparcia.

Energetyka

Dotacje te są przeznaczone na realizację projektów związanych z energetyką, takich jak:

Wspieranie efektywności energetycznej i redukcji emisji gazów cieplarnianych

Będzie realizowane na poziomie regionalnym.

Dotyczy to:

• budynków publicznych, których właścicielem jest samorząd terytorialny oraz podległe mu organy i jednostki organizacyjne oraz jednostki zarządzane (szpitale, szkoły, zakłady lecznictwa uzdrowiskowego), oraz
• budynków użyteczności publicznej nie związanych z administracją rządową (w tym np. budynki parafii, instytucji NGO, niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, niepublicznych placówek oświatowych).

Przykładem takiego programu są Fundusze Europejskie dla regionów.

Infrastruktura ciepłownicza

JST za pośrednictwem swoich spółek mogą ubiegać się o wsparcie na rozwój skojarzonej produkcji energii elektrycznej i ciepła w procesie wysokosprawnej kogeneracji oraz rozwój systemów ciepłowniczych i chłodniczych, w tym także magazynów energii.

Dofinansowanie otrzymają przykładowo projekty dedykowane rozwojowi skojarzonej produkcji energii elektrycznej i ciepła w procesie wysokosprawnej kogeneracji oraz rozwojowi systemów ciepłowniczych i chłodniczych.

Wspierana będzie również modernizacja już istniejącej sieci w kierunku poprawy efektywności energetycznej oraz realizacja projektów związanych z rozwojem systemów ciepłowniczych.

Przykładem takiego programu są Fundusze Europejskie na Infrastrukturę Klimat Środowisko – działanie 2.1 „Infrastruktura ciepłownicza”.

Regionalne programy będą również, dofinansowywały działania związane m.in. z:

• budową/modernizacją systemów ciepłowniczych i chłodniczych (sieci) wraz z magazynami ciepła (element infrastruktury sieciowej), oraz
• budową/modernizacją systemów ciepłowniczych i chłodniczych (sieci) wraz z magazynami ciepła – inwestycje o mocy zamówionej nie więcej niż 5 MW.

Przykładem są Fundusze Europejskie dla regionów.

OZE

JST za pośrednictwem swoich spółek mogą ubiegać się o wsparcie projektów dotyczących budowy lub przebudowy instalacji do produkcji energii elektrycznej, ciepła oraz wytwarzania paliw alternatywnych z OZE wraz z magazynami energii działającymi na potrzeby danego źródła OZE oraz infrastrukturą umożliwiającą przyłączenie do sieci dystrybucyjnej albo przesyłowej elektroenergetycznej lub gazowej.

W programie krajowym przewidziane jest wsparcie instalacji o mocy:

• dla instalacji produkującej energię elektryczną: wiatr: pow. 5 MWe, biomasa: pow. 5MWe, biogaz: pow. 0,5 MWe, woda: pow. 5 MWe, promieniowanie słoneczne: pow. 0,5 MWe.
• dla instalacji produkującej ciepło: biomasa: pow. 5 MWth, promieniowanie słoneczne: pow. 0,5 MWth, geotermia (w tym pompy ciepła): pow. 0,5 MWth, biogaz: pow. 0,5 MWth.

Demarkacja dotyczy sumarycznej mocy wszystkich jednostek wytwórczych wchodzących w skład projektu.

Fundusze Europejskie na Infrastrukturę Klimat Środowisko – działanie 2.2 „Rozwój OZE”.

Informatyzacja

Fundusze Europejskie wspierają rozwój informatyzacji i technologii informacyjno-telekomunikacyjnych na różnych poziomach.

Oto obszary, na których realizowane są działania w ramach Funduszy Europejskich:

• Dostępność cyfrowa: W tym obszarze prowadzone są projekty związane z promocją dostępności cyfrowej oraz opracowaniem planu strategicznego wdrażania dostępności cyfrowej w Polsce do 2030 roku. Działania te są realizowane na poziomie krajowym, ale biorą udział różni interesariusze, w tym jednostki samorządu terytorialnego (JST). Ponadto, organizowane są szkolenia dotyczące dostępności cyfrowej, mające na celu zwiększenie liczby specjalistów w tej dziedzinie, w tym pracowników instytucji publicznych.

Przykładem takiego programu są Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego – działanie 3.2 „Dostępność cyfrowa”.

• Kluby Rozwoju Cyfrowego: Każda zainteresowana gmina w Polsce ma możliwość ubiegania się o dofinansowanie na utworzenie Klubu Rozwoju Cyfrowego. Kluby te stanowią centra aktywizacji cyfrowej lokalnych społeczności, promujące umiejętności cyfrowe wśród mieszkańców.

Przykładem są Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego – działanie 1.9 „Rozwój kompetencji cyfrowych”.

• E-usługi i kompetencje cyfrowe w regionach: Na poziomie regionalnym wspierane są działania związane z budowaniem popytu obywateli na wykorzystywanie e-usług publicznych tworzonych na poziomie regionalnym. Ponadto, prowadzone są inicjatywy mające na celu rozwijanie kompetencji cyfrowych pracowników instytucji sektora publicznego, które są istotne dla efektywnego funkcjonowania współczesnej administracji samorządowej.

Przykładem są Fundusze Europejskie dla regionów.

Te działania mają na celu wspieranie rozwoju cyfrowego społeczeństwa, promowanie dostępności usług cyfrowych oraz zwiększenie kompetencji cyfrowych wśród obywateli i pracowników sektora publicznego na różnych poziomach – krajowym, regionalnym oraz lokalnym.

Kultura

Dotacje te są przeznaczone na realizację projektów związanych z kulturą, takich jak:

Na poziomie krajowym:

• Rozwój infrastruktury kultury (zabytkowej i niezabytkowej): Wspierane jest tworzenie nowoczesnej infrastruktury kultury, zarówno zabytkowej, jak i nowoczesnej, dostosowanej do potrzeb współczesnych odbiorców. Celem jest zapewnienie użytkownikom komfortowych i bezpiecznych warunków korzystania z oferty kulturalnej oraz promowanie włączenia społecznego i edukacji kulturalnej. Istotne jest także eliminowanie barier w dostępie do kultury dla osób ze szczególnymi potrzebami.

Ten obszar wsparcia jest finansowany w ramach programu „FEnIKS”.

• Ochrona i podniesienie atrakcyjności turystycznej obiektów dziedzictwa kulturowego: Wspierane jest podniesienie atrakcyjności najcenniejszych zabytków oraz poprawa obsługi ruchu turystycznego. Projekty zakładają także tworzenie lub wzmocnienie marki zabytków oraz rozwijanie usług wykorzystujących nowoczesne technologie w prezentacji oferty. Ważne jest, aby projekty w tym obszarze były częścią większego przedsięwzięcia, które łączy rozwój kultury z rozwojem gospodarczym, włączeniem społecznym i innowacjami społecznymi na różnych skalach, od kraju po regiony i lokalne społeczności.

Ten obszar wsparcia jest finansowany w ramach programu „FEnIKS”. Fundusze Europejskie na Infrastrukturę Klimat Środowisko – działanie 7.1 „Infrastruktura kultury i turystyki kulturowej”.

Na poziomie regionalnym:

Projekty kulturalne realizowane na poziomie regionalnym również otrzymują wsparcie, szczególnie te, które mają na celu wzmacnianie roli kultury i zrównoważonej turystyki w rozwoju gospodarczym, włączeniu społecznym oraz innowacjach społecznych. Programy regionalne również dostarczają środki na te inicjatywy.

Jednostki samorządu terytorialnego, działające w obszarze kultury, mogą ubiegać się o wsparcie z programu FEnIKS, jeśli realizują projekty związane z obiektami znajdującymi się na obszarowych listach UNESCO lub Pomników Historii Prezydenta RP. Szczegółowe informacje dotyczące zakresu wsparcia dla beneficjentów programu, w tym dla jednostek samorządu terytorialnego, są zawarte w regulaminie każdego naboru.

Programy regionalne także oferują wsparcie dla projektów z obszaru kultury i turystyki kulturowej.

Przykładem są Fundusze Europejskie dla regionów.

Polityka społeczna

Fundusze Europejskie wspierają różne dziedziny polityki społecznej na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym.

Obejmuje to wiele obszarów, takich jak:

Opieka nad dziećmi do lat 3 – program Aktywny Maluch (wcześniej Maluch+)

Celem programu jest poprawa dostępu do wczesnej edukacji i opieki nad dziećmi.

Planowane jest zwiększenie liczby miejsc opieki w żłobkach i klubach dziecięcych, w nowo utworzonych lub istniejących placówkach, a także ich dofinansowanie przez pierwsze 36 miesięcy funkcjonowania.

Program integruje różne źródła finansowania (środki KPO, EFS+ i budżetu państwa) i uwzględnia potrzeby dzieci z niepełnosprawnościami lub wymagających szczególnej opieki.

Realizowane wsparcie jest finansowane w ramach Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego i jest związane z działaniem 2.1 „Opieka nad dziećmi do lat 3 – program Maluch+”.

Nowe rozwiązania na rzecz osób z niepełnosprawnościami

W tym działaniu realizowane są projekty, takie jak wdrożenie i przetestowanie rozwiązań dotyczących zatrudnienia wspomaganego, opracowanie narzędzi wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami oraz przygotowanie kompleksowego systemu orzekania o niepełnosprawności.

Celem jest poprawa sytuacji osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin.

To wsparcie jest finansowane w ramach Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego i związane z działaniem 3.4 „Nowe rozwiązania na rzecz osób z niepełnosprawnościami”.

Wsparcie włączenia społecznego w regionach

Działania na poziomie regionalnym obejmują upowszechnianie transportu indywidualnego typu door-to-door dla osób z potrzebą wsparcia w zakresie mobilności, tworzenie centrów usług społecznych, rozwijanie usług opiekuńczych, wsparcie aktywności społecznej, edukacyjnej lub zawodowej osób z niepełnosprawnościami, oraz wiele innych działań.

Celem jest włączenie społeczne i poprawa jakości życia osób najbardziej zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym.

Realizowane wsparcie jest finansowane w ramach Funduszy Europejskich dla regionów.

Wysokiej jakości system włączenia społecznego

Działania obejmują wsparcie finansowe dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) zlecających lub powierzających usługi społeczne, tworzenie platformy wymiany doświadczeń i koordynacji działań dla instytucji regionalnych zaangażowanych w planowanie i realizację polityki w zakresie usług społecznych na poziomie regionalnym oraz podnoszenie kompetencji pracowników instytucji regionalnych zajmujących się pomaganiem i integracją społeczną na poziomie regionu.

Celem jest utworzenie wysokiej jakości systemu włączenia społecznego.

Wsparcie jest finansowane w ramach Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego i związane z działaniem 4.13 „Wysokiej jakości system włączenia społecznego”.

Wsparcie systemu pieczy zastępczej

W ramach tego obszaru wsparcia planowane jest stworzenie systemu teleinformatycznego, obejmującego centralny rejestr wolnych miejsc w pieczy zastępczej oraz centralny rejestr placówek opiekuńczo-wychowawczych.

Działania mają na celu usprawnienie systemu pieczy zastępczej.

To wsparcie jest finansowane w ramach Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego i związane z działaniem 4.16 „Wsparcie systemu pieczy zastępczej”.

Animacja i wdrażanie dostępności w podmiotach publicznych

Działania obejmują szkolenia, identyfikację barier, animację i spotkania mające na celu zwiększenie dostępności podmiotów publicznych i usług publicznych.

Celem jest poprawa dostępności dla osób z różnymi potrzebami.

Realizowane wsparcie jest finansowane w ramach Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego i związane z działaniem 3.3. „Systemowa poprawa dostępności”.

Edukacja

W obszarze edukacji, Fundusze Europejskie wspierają projekty dedykowane różnym aspektom systemu edukacji:

Rozwój systemu edukacji

Jednostki samorządu terytorialnego (JST) mają możliwość uzyskania dofinansowania na działania szkoleniowo-doradcze, które przygotują je do zarządzania cyfryzacją edukacji na ich terenie.

Działania te będą realizowane zgodnie z modelem wypracowanym w ramach FERS (Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego).

Celem jest wspieranie rozwoju systemu edukacji i dostosowanie go do wymogów cyfrowego świata.

Edukacja włączająca

JST mogą uzyskać wsparcie na przekształcenie szkół lub przedszkoli specjalnych, które nadzorują, w Specjalistyczne Centra Wsparcia Edukacji Włączającej.

Środki będą przeznaczone na szkolenia kadry, doposażenie placówek oraz wdrożenie niezbędnych zmian organizacyjnych.

Dodatkowo, JST będące organami prowadzącymi poradnie psychologiczno-pedagogiczne mogą otrzymać wsparcie finansowe na szkolenia kadry poradni, a także na doposażenie i wdrożenie nowoczesnych rozwiązań organizacyjnych oraz narzędzi metodycznych do codziennej praktyki poradni.

Celem jest promowanie edukacji włączającej, która uwzględnia potrzeby uczniów z różnymi wyzwaniami i specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Przykładem takiego programu są Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego – działania 1.4 „Rozwój systemu edukacji” oraz 1.6 „Edukacja włączająca”.

Mobilność ponadnarodowa

W tym obszarze będą realizowane projekty związane z mobilnością ponadnarodową, na zasadach określonych dla programu Erasmus+.

Projekty te będą zgodne z charakterem EFS+ (Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego).

Wsparcie w ramach programów mobilności będzie się koncentrować na osobach znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, zwłaszcza w kontekście wyłączenia z kształcenia zawodowego, gdzie istnieje potrzeba kompleksowego wsparcia dla nauczycieli oraz uczniów.

Celem jest umożliwienie mobilności i poszerzenie horyzontów edukacyjnych osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej.

Wszystkie te inicjatywy w dziedzinie edukacji są finansowane ze środków Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego, a ich celem jest poprawa jakości edukacji oraz dostosowanie systemu edukacji do zmieniających się potrzeb i wyzwań społecznych.

Przykładem są Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego – działanie 1.7 „Mobilność ponadnarodowa”.

Nasi eksperci pracowali m. in. dla:

• Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu;
• Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu;
• Europejskiego Centrum Innowacji Cyfrowych Wro4digital;
• Międzynarodowej Wyższej Szkoły Logistyki i Transportu we Wrocławiu;
• Politechniki Wrocławskiej;

Turystyka

W obszarze zrównoważonej turystyki, jednostki samorządu terytorialnego (JST) mają możliwość realizowania projektów, których celem jest tworzenie ponadregionalnych produktów turystycznych, znanych jako „szlaki turystyczne.” Te szlaki będą łączyć różne podmioty z co najmniej dwóch województw Polski Wschodniej. Będą oparte na unikalnych walorach historycznych, kulturowych, przyrodniczych i krajobrazowych, które mają kluczowe znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego makroregionu, zwłaszcza dla lokalnych społeczności.

Projekty związane z zrównoważoną turystyką mogą obejmować następujące działania:

• Modernizację lub budowę obiektów lub przestrzeni, które stanowią integralną część produktu turystycznego. To może obejmować renowację zabytkowych budynków, tworzenie nowych atrakcji turystycznych lub ulepszanie istniejących miejsc.

• Modernizację lub budowę infrastruktury ułatwiającej dostęp do tych miejsc. Działania te mogą obejmować zapewnienie udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami oraz stworzenie łatwego dostępu do atrakcji turystycznych.

• Działania z zakresu digitalizacji oferty szlaku. W dzisiejszym świecie ważna jest obecność online, dlatego projekty te będą również obejmować dostosowanie produktu turystycznego do działania w warunkach kryzysu oraz podniesienie odporności na niekorzystne okoliczności (resilience).

• Przygotowanie spójnej Strategii zarządzania i rozwoju produktu turystycznego. Planowanie jest kluczowe dla zrównoważonego rozwoju turystyki, dlatego tworzenie strategii zarządzania jest niezbędne.

• Działania informacyjne, konsultacyjne, promocyjne oraz edukacyjne. Projekt obejmuje również działania, które mają na celu zwiększenie świadomości społeczności lokalnych i turystów na temat nowego produktu turystycznego.

Celem tych projektów jest rozwijanie zrównoważonej turystyki, która przyczynia się do rozwoju lokalnych społeczności i gospodarki, jednocześnie chroniąc unikalne walory przyrodnicze i kulturowe.

Przykładowy program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej – działanie 5.1 „Zrównoważona turystyka”.

Współpraca ponadnarodowa

W obszarze współpracy ponadnarodowej, przewiduje się realizację projektów, które zakładają współpracę z partnerami zagranicznymi. Te działania mają na celu przyczynienie się do wymiany doświadczeń oraz wykorzystania rozwiązań, które dotychczas nie były stosowane w Polsce. Dodatkowo projektowanie tych działań ma na celu wypracowanie nowych rozwiązań, które przyczynią się do zwiększenia jakości podejmowanych interwencji.

Dzięki współpracy ponadnarodowej, podmioty z Polski:

• Uzyskają dostęp do nowej wiedzy i pomysłów oraz możliwość dzielenia się swoimi własnymi przemyśleniami i ich dyskusji w szerszym kontekście. Współpraca z partnerami zagranicznymi pozwoli na zdobycie nowych perspektyw i inspiracji.

• Będą mogły skorzystać z doświadczenia i wiedzy swoich partnerów, aby przetestować oraz udoskonalić istniejące produkty, takie jak kursy, metody, narzędzia, procedury itp. Współpraca z międzynarodowymi partnerami może pomóc w doskonaleniu oferowanych produktów i usług.

• Będą miały możliwość nawiązywania kontaktów z większą grupą partnerów w swojej dziedzinie działalności. To może wpłynąć na zwiększenie skali i jakości świadczonych usług oraz realizowanych zadań.

Współpraca ponadnarodowa pozwala na wyjście poza krajowe ramy i otwarcie się na globalne perspektywy, co przyczynia się do rozwoju innowacji, podnoszenia jakości usług oraz wymiany wartościowych doświadczeń między różnymi kulturami i systemami.

Przykładem są Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego – działanie 1.1 „Współpraca ponadnarodowa”.

Katalog branż jest bardzo szeroki, praktycznie każdy podmiot publiczny może liczyć na dofinansowanie. Najpopularniejsze są:

• drogownictwo;
• kolej;
• opieka zdrowotna;
• edukacja;
• opieka społeczna;
• energetyka;
• kultura;
• turystyka.

Istnieją programy które wspierają jednostki publiczne w różnych kwotach.

My prowadzimy poniższą systematykę dotacji dla podmiotów publicznych:

• mikrodotacje – niewielkie projekty głównie na programy “miękkie” np. pojedyncze szkolenia dla pracowników podmiotów publicznych;
• małe dotacje od 40 do 100tyś. zł, np. na dofinansowanie poszczególnych wydarzeń np. lokalna akcja sprzątanie świata której koordynatorem jest NGO’s, dofinansowanie placów zabaw, zborów bibliotek etc.;
• średnie dotacje od 100 tyś. zł do 5 mln zł, np. dofinansowanie zakupu sprzętu i wyposażenia placówek publicznych np. szkoły, szpitala, etc.;
• duże dotacje od 5 mln zł do 100 mln zł , np. budowy lokalnej infrastruktury wodociągowej, kanalizacyjnej, drogowej, obiektów użyteczności publicznej etc.;
• bardzo duże dotacje powyżej 100 mln zł np. inwestycje ponadregionalną infrastrukturę drogową, kolejową, dworce lotniska itp.

Należy na bieżąco śledzić informacje o planowanych konkursach w ogłaszanych z wyprzedzeniem harmonogramach naborów lub pozostawać w kontakcie z instytucjami, które takie konkursy organizują.

Doradcy 365 służą pomocą w zakresie wskazania właściwych, aktualnych harmonogramów, zazwyczaj z wyprzedzeniem około 1 roku dysponujemy wiedzą o planowanych konkursach, choć trzeba zaznaczyć, że Instytucje odpowiedzialne za organizację naborów nierzadko po kilka razy do roku aktualizują terminarze zawarte w harmonogramach.

W niektórych Instytucjach nabory odbywają się kilka razy do roku a w innych tylko raz do roku lub nawet raz na kilka lat. Zazwyczaj występuje niedługi czas na złożenie wniosków od momentu ogłoszenia naboru do momentu ostatecznego terminu składania wniosków (zazwyczaj kilka tygodni lub miesięcy).

Z praktyki wiemy, że warto po ustaleniu tylko Instytucji która może udzielać wsparcia na projekt nie czekając na formalne ogłoszenie konkursu gromadzić dane i wstępnie przygotowywać wniosek i studium wykonalności czy inne wymagane dokumenty (w oparciu o ostatni formularz jaki obowiązywał w danym konkursie). Często jest to jedyna skuteczna metoda, aby zdążyć złożyć wniosek wystarczająco solidny jakościowo, aby miał szanse na uzyskanie dofinansowania.

Wnioski należy składać do Instytucji organizujących dane konkursy (nabory wniosków). Należą do nich między innymi:

• Urzędy Marszałkowskie lub podległe im agendy;
• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
• Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
• Ministerstwo Rozwoju i Technologii;
• Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego;
• Ministerstwo Edukacji i Nauki;
• Narodowe Centrum Kultury;
• Narodowe Centrum Badań i Rozwoju;
• Wspólne sekretariaty w programach ponadnarodowych (np. współpracy transgranicznej);
• Agencje Rozwoju Regionalnego oraz Regionalne Instytucje Finansujące;
• Duże przedsiębiorstwa (organizujące konkursy dotacji dla NGO’s);
• Stowarzyszenia i Fundacje (będące dysponentami środków i funduszy pomocowych);
• Operatorzy dotacji wyłonieniu w konkursach.

W skali kraju biorąc pod uwagę wszystkie możliwe instytucje, które wspierają jednostki publiczne w tym NGO’s można liczyć nawet na ponad 1000 różnych konkursów rocznie. W skali regionalnej województwa może być ich kilkadziesiąt.

Biorąc pod uwagę tylko statystyki z ostatnich lat prezentowane w rządowym Portalu Funduszy Europejskich wśród aktualnych, planowanych i zakończony naborów opublikowano dotychczas 10.137 (!) ogłoszeń o naborach w tym:

• 1733 ogłoszenia naborów wniosków z kategorii: Aktywizacja społeczna i zwalczanie ubóstwa;
• 1693 ogłoszenia naborów wniosków z kategorii: Nauka i edukacja;
• 1439 ogłoszeń naborów wniosków z kategorii: Rynek pracy i osoby bezrobotne;
• 774 ogłoszenia naborów wniosków z kategorii: Usługi publiczne;
• 722 ogłoszenia naborów wniosków z kategorii: Ochrona zdrowia;
• 652 ogłoszenia naborów wniosków z kategorii: Rewitalizacja i zagospodarowanie terenu;
• 646 ogłoszeń naborów wniosków z kategorii: Badania i rozwój;
• 573 ogłoszenia naborów wniosków z kategorii: Energetyka;
• 500 ogłoszeń naborów wniosków z kategorii: Transport;
• 361 ogłoszeń naborów wniosków z kategorii Kultura i dziedzictwo;
• 329 ogłoszeń naborów wniosków z kategorii: Ochrona środowiska;
• 264 ogłoszenia naborów wniosków z kategorii: Turystyka;
• 201 ogłoszeń naborów wniosków z kategorii: Otoczenie biznesu;
• 129 ogłoszeń naborów wniosków z kategorii: Przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych i katastrof;
• 73 ogłoszenia naborów wniosków z kategorii Gospodarka odpadami i wodno-ściekowa;
• 48 ogłoszeń naborów wniosków z kategorii: Informatyzacja i e-społeczeństwo.

Warto dodatkowo podkreślić, iż Portal Fundusze Europejskie nie uwzględnia żadnych naborów ze środków krajowych, lokalnych czy prywatnych (fundacji i firm). W rezultacie faktyczna liczba przeprowadzanych naborów jest znacznie większa.

W obecnej perspektywie najczęstszą formą jest składanie wniosków z pomocą specjalnych programów informatycznych tj. Generatorów Wniosków, które zostały opracowane na zlecenie Instytucji Zarządzających funduszami. Można też nadal spotkać się z obowiązkiem złożenia wniosku w formie emailowej lub papierowej.

Do wniosku należy dołączyć wymagane załączniki. W zależności od rodzaju inwestycji oraz Instytucji oceniającej mogą to być np.

• pismo przewodnie;
• studium wykonalności;
• wyciąg z dokumentacji technicznej (projekt i opis techniczny)/program funkcjonalno-użytkowy;
• analiza ekonomiczno-finansowa;
• oświadczenie o zabezpieczeniu środków niezbędnych do realizowania projektu;
• kopia porozumienia bądź umowy o partnerstwie;
• oświadczenie o kwalifikowalności podatku od towarów i usług (VAT);
• oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane;
• dokumentacja dotycząca analizy oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz na obszar Natura 2000;
• analiza oddziaływania na środowisko, z uwzględnieniem zasady „nie czyń znaczącej szkody” (zasady DNSH);
• zaświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów NATURA 2000;
• deklaracja właściwego organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną;
• dokumentacja w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach;
• wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z kartą informacyjną przedsięwzięcia (w tym potwierdzenie poinformowania społeczeństwa o wszczęciu postępowania);
• opinia właściwego organu administracji (regionalnego dyrektora ochrony środowiska, tj. RDOŚ) oraz opinia właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej w sprawie potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i ewentualnie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (jeśli została wydana);
• postanowienie organu właściwego do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, stwierdzające obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko lub postanowienie stwierdzające brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;
• raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (dotyczy wyłącznie przedsięwzięć, w przypadku których przeprowadzono ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;
• potwierdzenie przeprowadzenia konsultacji społecznych (dotyczy wyłącznie przedsięwzięć, w przypadku których przeprowadzono ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko);
• decyzja o warunkach zabudowy/decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;

• decyzja o pozwoleniu na budowę lub zgłoszenie budowy/robót budowlanych;
• dokument potwierdzający podanie do publicznej wiadomości wydanej decyzji o pozwoleniu na budowę;
• wyciąg z projektu budowlanego/wyciąg z dokumentacji wymaganej do zgłoszenia budowy lub robót budowlanych;
• oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane/cele realizacji projektu;
• specyfikacja techniczna sprzętu;
• mapy, szkice lokalizacyjne sytuujące projekt;
• oświadczenie o zabezpieczeniu środków na realizację inwestycji wraz z wiarygodnym dokumentem poświadczającym posiadanie zabezpieczonego wkładu własnego;
• dokument statutowy określający status prawny Wnioskodawcy – dotyczy również Partnera/Uczestnika;
• oświadczenia Partnera/Uczestnika;
• informacja o udzielonej pomocy publicznej;
• kopie zaświadczeń o otrzymanej pomocy de minimis w okresie trzech lat podatkowych;
• kalkulator pomocy publicznej dla instalacji OZE;
• formularz badania występowania pomocy publicznej;
• analizę dotyczącą statusu/wielkości podmiotu Wnioskodawcy;
• informacje dotyczące sytuacji ekonomicznej wnioskodawcy;
• sprawozdania finansowe;
• oświadczenia dotyczące nie przeniesienia projektu;
• oświadczenie dotyczące typu beneficjenta;
• oświadczenie dotyczące konieczności przestrzegania zasad niedyskryminacji;
• Oświadczenie dotyczące odporności infrastruktury na zmiany klimatu;
• decyzje wynikające z analizy oddziaływania na środowisko;
• pełnomocnictwa/upoważnienia;
• certyfikaty zgodności np. z normą ISO 14001;
• inne dokumenty wymagane prawem polskim lub kategorią projektu.