Dyrektywa plastikowa- zmiany w obowiązkach przedsiębiorców od lipca 2021 roku

3 lipca 2021 ma wejść w życie Ustawa o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz o niektórych innych ustaw.

Czym jest dyrektywa plastikowa i jakie zmiany wprowadzi w życiu przedsiębiorców?

Celem dyrektywy jest ograniczenie stosowania tworzyw sztucznych i zastępowania materiałami alternatywnymi oraz tworzenie gospodarki tworzyw sztucznych w obiegu zamkniętym. Czyli odzysk materiałów poprzez recykling.

Od 1 lipca wchodzi zakaz stosowania m.in.:

• Patyczków higienicznych,
• Sztućców i talerzy, słomek i mieszadełek z tworzywa sztucznego,
• Patyczków do balonów,
• Czy pojemników na posiłki wykonane z polistyrenu ekspandowanego

Przedsiębiorcy prowadzący jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w której są oferowane opakowania jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego bądź posiłki w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego będą zobowiązani do pobrania opłaty.

Główne założenia dyrektywy plastikowej

1. Zakaz wprowadzania na rynek określonych produktów,
2. Redukcja w zużyciu określonych produktów z tworzyw sztucznych,
3. Wymogi w oznakowaniu niektórych produktów jednorazowych,
4. Wymogi dotyczące przymocowania na stałe zakrętek do butelek,
5. Wprowadzenie odpowiedzialności producentów ośmiu grup produktów jednorazowego użytku.

Od jakich produktów z tworzywa sztucznego będą pobierane opłaty?

• kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka;
• pojemniki na posiłki w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich posiłków, które:
  1. są przeznaczone do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
  2. są zazwyczaj spożywane bezpośrednio z pojemnika,
  3. są gotowe do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie, w tym pojemniki na posiłki typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.
• patyczki higieniczne;
• sztućce;
• słomki;
• mieszadełka do napojów;
• patyczki do balonów.

Kryteria oceny produktów  nie objętych zakazem

Art. 5 dyrektywy plastikowej przewiduje zakaz obrotu dziesięcioma produktami plastikowymi jednorazowego użytku. Zakazem będzie objęta wąska grupa produktów w sektorze gastronomii, np. popularne menuboxy styropianowe, kubki styropianowe, sztućce, słomki czy talerze z plastiku.

Natomiast są również produkty, które nie zostaną objęte zakazem. Kryteria oceny wykluczonych produktów to:

• materiał z jakiego są wykonane,
• przeznaczenie do bezpośredniego spożycia na miejscu.

Produkty, które nie zostały objęte zakazem to m.in.:

• Opakowania cukiernicze,
• Kubki jednorazowe,
• Pojemniki na sushi,
• Pojemniki do zgrzewu.

Opłata produktowa

1 lipca wchodzi również w życie tzw. opłata produktowa, która ma umożliwić sprzedawcom pobieranie maksymalnie 1 zł od każdego kubka lub opakowania na wynos z tworzywa sztucznego. Opłata ma na celu zniechęcenie klienta do plastikowych jednorazówek i wybranie ekologicznych alternatyw, do których posiadania sprzedawcy będą zobowiązani.

Dyrektywa plastikowa a Urząd Marszałkowski i sprawozdanie roczne

Z pobranej opłaty produktowej podmiot będzie miał obowiązek rozliczyć się z Urzędem Marszałkowskim po zakończonym kwartale.

Dodatkowo w sprawozdaniu rocznym będzie należało podać ilość wprowadzonych opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objętych opłatą.

Specjalne oznakowania produktów

Od 3 lipca 2021 roku na opakowaniach jednorazowych z tworzywa sztucznego pojawią się specjalne oznakowania. Określona rozporządzeniem wykonawczym Komisji UE grafika będzie zawierała m.in. informacje o:

• nieodpowiednim sposobie wyrzucania kubków i jego konsekwencjach dla  środowiska.

Produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objęte wymogiem dotyczącym oznakowania:

• Podpaski higieniczne, tampony oraz aplikatory do tamponów,
• Chusteczki nawilżane tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej, użytku domowego lub przemysłowego,
• Balony, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które nie są dystrybuowane konsumentom.

Kary i sankcje

Projektowana ustawa zawiera także przepisy karne za nieprzestrzeganie jej przepisów, a także przepisy określające wysokość administracyjnych kar pieniężnych nakładanych na podmioty za nieprzestrzeganie przepisów tejże ustawy.

Organem właściwym do kontroli prawidłowości zamieszczania odpowiednich oznakowań produktów  będzie Inspekcja Ochrony Środowiska, a kary pieniężne, które będą mogły zostać nałożone zawarte są w przedziale od 10 000 zł do nawet 500 000 zł. 

Warto przy tym zauważyć, że kara będzie dotyczyć nie tylko braku zamieszczenia oznakowania lub nieoznakowania w odpowiednim miejscu, ale również chociażby użycia złej czcionki tekstu.

Wg ustawy (art.40a) administracyjnej karze pieniężnej między innymi podlega ten kto:

• Nie pobiera opłaty od nabywającego opakowania  lub posiłki w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego;
• Nie zapewnia dostępności w sprzedaży podobnych opakowań wytworzonych z materiałów innych niż tworzywo sztuczne i produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku  lub wytworzonych z materiałów innych niż tworzywo sztuczne;
• Nie uiścił w terminie opłaty dodatkowej;
• Nie prowadzi ewidencji liczby nabytych i wydanych konsumentowi końcowemu odpowiedniego opakowań jednorazowego  użytku z tworzywa sztucznego lub produktów w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego.

Harmonogram wprowadzania Dyrektywy plastikowej

• od 3 lipca 2021 r. zakaz wprowadzania do obrotu 10 plastikowych produktów jednorazowego użytku,
• Od 3 lipca 2021 roku wszystkie kubki jednorazowe, plastikowe, jak i papierowe, muszą być oznakowane określoną grafiką,
• od 3 stycznia 2025 r. nakrętki i wieczka plastikowe będzie można wprowadzić do obrotu tylko pod warunkiem, że będą one przymocowane na stałe do butelek i pojemników
• od 2025 r. wszystkie butelki plastikowe muszą być wykonane w minimum 25% z materiału pochodzącego z recyklingu, a od 2030 r. – w 30%;
• do 2025 r. poziom zbiórki i recyklingu plastikowych butelek na napoje jednorazowego użytku ma wynieść 77%, a do 2029 r. – 90%.

Skutki wprowadzenia dyrektywy plastikowej

Dyrektywa plastikowa to świetny pomysł z punktu widzenia zanieczyszczonego środowiska. Śmieci będzie mniej, ludzie bardziej będą dbać o otaczającą ich naturę. Jednak co to w praktyce oznacza dla gastronomi i przedsiębiorców? I nie tylko nich, ponieważ skutki wprowadzenie dyrektywy plastikowej odczują w swoim portfelu również konsumenci, kiedy będą musieli zapłacić za opakowanie dodatkowo.

Pandemia już wystarczająco dała się we znaki szczególnie sektorowi, jakim jest gastronomia. A zostaje właśnie wprowadzona dyrektywa dodatkowo w ten sektor uderzająca. Przez Covid-19 bardzo dużo klientów przyzwyczaiło się do dań na dowóz, a tym samym do dań w jednorazowych opakowaniach. Teraz uzyskanie takiego opakowania będzie się wiązać z dodatkową opłatą, przez co klienci mogą zrezygnować z dowozu, a restauracja stracić dochód.

Eksperci przewidują, że  w ciągu kilku lat , producenci opakowań , aby sprostać nowym przepisom będą musieli zainwestować nawet do 25 mld na rozwój swoich przedsiębiorstw.

Niewątpliwe przedsiębiorców czekają duże zmiany. Być może będą musieli uzyskać dotacje, pożyczki czy kredyty by utrzymać swoje przedsiębiorstwo i sprostać nowym wymaganiom.

Masz więcej pytań? Zapraszamy do kontaktu.