14 czerwca 2024 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął ustawę o ochronie pracowników zgłaszających naruszenie prawa, przygotowaną przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Ustawa ta, oczekująca obecnie na podpis prezydenta Andrzeja Dudy, ma na celu ochronę osób, które decydują się zgłosić nieprawidłowości, niezależnie od formy i podstawy ich zatrudnienia.
Cel i zakres ustawy
Nowa ustawa ma na celu zabezpieczenie pracowników, byłych pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy zawodowych, zleceniobiorców, stażystów oraz wolontariuszy przed działaniami odwetowymi, które mogą wystąpić po zgłoszeniu przez nich naruszenia prawa. Sygnalista to osoba, która zgłasza nieprawidłowości, mając uzasadnione podstawy do podejrzeń o łamaniu przepisów.
Zgodnie z nowymi przepisami, sygnaliści, którzy doświadczą działań odwetowych takich jak mobbing, pozbawienie awansu, nagrody czy premii, będą mieli prawo do zadośćuczynienia lub odszkodowania. Ustawa gwarantuje również zachowanie w tajemnicy tożsamości sygnalistów.
Wyjątki i kontrowersje
W trakcie prac nad ustawą Senat usunął z katalogu obszarów zgłoszeń naruszenia dotyczące prawa pracy. Oznacza to, że kwestie takie jak mobbing, molestowanie seksualne, wstrzymywanie wynagrodzeń czy zmuszanie do bezpłatnych nadgodzin nie będą objęte ochroną sygnalistów. Decyzja ta spotkała się z krytyką ze strony związków zawodowych oraz organizacji społecznych, takich jak Fundacja im. Stefana Batorego, Fundacja Instytut Spraw Publicznych czy Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Minister rodziny i pracy, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, podczas debaty sejmowej podkreślała, że ochrona sygnalistów zgłaszających naruszenia prawa pracy jest kluczowa dla zapewnienia bezpieczeństwa i godności pracowników. Bez odpowiednich regulacji ludzie mogą bać się zgłaszać nieprawidłowości, co prowadzi do utrzymania niebezpiecznych praktyk w miejscach pracy.
Obowiązki pracodawców
Nowa ustawa nakłada na pracodawców obowiązek opracowania procedury zgłoszeń wewnętrznych oraz stworzenia kanałów do ich przyjmowania. Wewnętrzne systemy sygnalizowania mają ułatwić diagnozowanie i eliminowanie nieprawidłowości w zakładach pracy.
Implementacja i ewaluacja
Ustawa implementuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady UE, która powinna była zostać wprowadzona przez kraje członkowskie już w 2021 roku. Opóźnienie we wprowadzeniu tych regulacji narażało Polskę na kary finansowe.
Po dwóch latach od wejścia w życie ustawy, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przeprowadzi ewaluację nowych przepisów, aby ocenić ich skuteczność i wprowadzić ewentualne usprawnienia. Nowe regulacje stanowią ważny krok w kierunku ochrony praw pracowników i promowania etycznych standardów w miejscach pracy.
Skorzystaj z naszej pomocy już dziś i uzyskaj wsparcie.
Masz więcej pytań? Zapraszamy do kontaktu
