Program LIFE 2021-2027: Kompleksowe wsparcie dla projektów środowiskowych w Polsce

Artykuł zawiera treści promocyjne oraz lokowanie produktów związanych z ofertą Doradcy365.

Program LIFE stanowi kluczowe narzędzie finansowania przedsięwzięć proekologicznych w Unii Europejskiej, a jego polska edycja realizowana przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oferuje szerokie możliwości wsparcia dla różnorodnych podmiotów zaangażowanych w ochronę środowiska. Głównym celem programu jest systematyczna poprawa jakości środowiska naturalnego w Polsce poprzez efektywne wykorzystanie dostępnych środków unijnych.

Zakres programu – cztery kluczowe obszary tematyczne

Na przedstawionej poniżej ilustracji zawarto informacje dotyczące zakresu Programu LIFE:

Źródło: gov.pl/web/nfosigw/informacje-o-programie

Program LIFE 2021-2027 stanowi kontynuację programu z lat 2014-2020. Budżet na lata 2021-2027 wynosi 5,432 mld euro. Standardowe dofinansowanie KE to do 60% kosztów kwalifikowanych. Polscy wnioskodawcy mogą dodatkowo otrzymać wsparcie z NFOŚiGW, zwiększając finansowanie do 95% kosztów kwalifikowanych.

Program LIFE 2021–2027 obejmuje cztery główne obszary priorytetowe:

1. Przyroda i różnorodność biologiczna

Wspierane są działania związane z ochroną gatunków zagrożonych, renaturyzacją siedlisk oraz przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu gatunków inwazyjnych. Projekty w tym obszarze wspomagają realizację strategii na rzecz bioróżnorodności do 2030 r.

2. Gospodarka o obiegu zamkniętym i jakość życia

Szczególny nacisk kładziony jest na przejście z modelu liniowego na cyrkularny — w którym odpady stają się surowcami, a zasoby wykorzystywane są efektywnie i wielokrotnie. Obszar ten obejmuje m.in. innowacyjne technologie recyklingu, ekoprojektowanie i edukację ekologiczną.

3. Łagodzenie zmiany klimatu i adaptacja do jej skutków

Program wspiera projekty redukujące emisję gazów cieplarnianych oraz wdrażające nowoczesne narzędzia i strategie adaptacji do zmian klimatu. Obejmuje zarządzanie zasobami przyrodniczymi, dostosowanie miast, infrastruktury, rolnictwa i leśnictwa oraz zrównoważone gospodarowanie wodą. Program przygotowuje także na ekstremalne zjawiska pogodowe.

4. Przejście na czystą energię

Finansowane są działania wspierające rozwój odnawialnych źródeł energii, poprawę efektywności energetycznej oraz transformację sektora energetycznego. Obejmują one tworzenie polityk sprzyjających czystej energii, modernizację budynków, a także wdrażanie innowacyjnych technologii oraz rozwiązań wspierających neutralność klimatyczną w ciepłownictwie i chłodnictwie.

Gospodarka o obiegu zamkniętym i jakość życia – priorytetowy obszar wsparcia

Wśród czterech głównych obszarów tematycznych programu LIFE, szczególną uwagę zasługuje sektor Gospodarki o obiegu zamkniętym i jakości życia. Ten strategiczny kierunek finansowania koncentruje się na transformacji linearnego modelu produkcji i konsumpcji w kierunku systemów zamkniętych, w których odpady stają się surowcami, a zasoby wykorzystywane są w sposób maksymalnie efektywny.

Źródło: Program LIFE a Gospodarka o Obiegu Zamkniętym

Gospodarka linearna („weź – zrób – wyrzuć”)

To tradycyjny model gospodarczy oparty na prostym ciągu zdarzeń:

pozyskanie surowców → produkcja → konsumpcja → odpady.

W tym systemie materiały po wykorzystaniu tracą swoją wartość i trafiają na wysypiska lub do spalarni. Często dochodzi do mieszania materiałów biologicznych i technicznych, co uniemożliwia ich dalsze przetwarzanie.
Efektem jest marnowanie surowców, energia tracona bezpowrotnie i rosnące ilości odpadów.

Cechy gospodarki linearnej:

• jednorazowe wykorzystanie zasobów,
• brak ponownego obiegu materiałów,
• duże ilości odpadów,
• degradacja środowiska,
• zależność od ograniczonych surowców naturalnych.

Źródło: Program LIFE a Gospodarka o Obiegu Zamkniętym

Czym jest gospodarka o obiegu zamkniętym?

Gospodarka o obiegu zamkniętym to nowoczesny model gospodarczy, który zastępuje tradycyjny schemat „weź-wyprodukuj-wyrzuć”. W tym podejściu zasoby, produkty i materiały pozostają w obiegu jak najdłużej, a ilość odpadów jest ograniczana do minimum. Celem jest zachowanie wartości produktów i surowców oraz wydłużenie ich cyklu życia, co wspiera zrównoważony rozwój.

Jak program LIFE wspiera gospodarkę o obiegu zamkniętym?

Program LIFE jest kluczowym narzędziem Unii Europejskiej wspierającym transformację gospodarczą w kierunku modelu o obiegu zamkniętym. Od początku działania programu zainwestowano około 270 milionów euro w ponad 100 projektów promujących innowacyjne rozwiązania zgodne z zasadami gospodarki cyrkulacyjnej. W ostatnich latach wsparcie znacząco wzrosło – od 2014 roku dofinansowano ponad 80 projektów na kwotę około 100 milionów euro.

Główne obszary wsparcia LIFE

• Wdrażanie zaawansowanych technologii przetwarzania i segregacji odpadów.
• Wspieranie kampanii edukacyjnych i odpowiedzialnych wyborów konsumenckich.
• Zarządzanie odpadami, czyli inicjatywy dotyczące redukcji, recyklingu i ponownego użycia odpadów.
• Budowę i modernizację obiektów umożliwiających efektywne przetwarzanie surowców wtórnych.

Efekty i korzyści

Projekty realizowane dzięki programowi LIFE przyczyniają się do powstawania nowych miejsc pracy, rozwijania kompetencji oraz budowania współpracy między sektorem publicznym a prywatnym.

Dodatkowo LIFE pomaga ograniczać odpady (w tym morskie), zwiększać efektywność recyklingu oraz tworzyć innowacyjne technologie. Program umożliwia wdrażanie rozwiązań chroniących środowisko i jednocześnie tworzących nowe możliwości gospodarcze, które mogą być powielane w całej Europie.

Powiązanie z jakością życia

Projekty w obszarze gospodarki o obiegu zamkniętym bezpośrednio przekładają się na poprawę jakości życia obywateli poprzez:

• Redukcję zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby
• Zmniejszenie ilości składowanych odpadów
• Poprawę estetyki przestrzeni publicznej
• Tworzenie nowych miejsc pracy
• Obniżenie kosztów życia dzięki efektywniejszemu wykorzystaniu zasobów

Typy projektów objętych finansowaniem

Program oferuje wsparcie dla dwóch kategorii przedsięwzięć:

Projekty standardowe (SAP – Standard Action Projects)

Tradycyjne projekty LIFE o charakterze demonstracyjnym, pilotażowym lub innowacyjnym, realizowane w mniejszej skali.

Projekty strategiczne LIFE

Większe przedsięwzięcia dzielące się na:

• SIP (Strategic Integrated Projects) – strategiczne projekty zintegrowane.
• SNAP (Strategic Nature Projects) – strategiczne projekty dotyczące przyrody.

Kto może ubiegać się o dofinansowanie?

Program charakteryzuje się szerokim gronem potencjalnych beneficjentów, co czyni go dostępnym dla różnych sektorów gospodarki i administracji:

1. Przedsiębiorcy – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, małe, średnie i duże przedsiębiorstwa.
2. Osoby prawne – fundacje, stowarzyszenia, spółki prawa handlowego.
3. Jednostki publiczne – państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne (gminy, powiaty, związki JST, szkoły, uczelnie wyższe).
4. Inne podmioty – jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym przepisy przyznają zdolność prawną.
5. Spółdzielnie socjalne – realizujące cele społeczne i środowiskowe.

Podmioty mogą występować zarówno jako beneficjent koordynujący projektu LIFE, jak i współbeneficjenci krajowych lub zagranicznych projektów.

Forma i warunki wsparcia

Wsparcie udzielane jest w formie dotacji lub przekazania środków (w przypadku państwowych jednostek budżetowych). Wszystkie wypłaty realizowane są w złotych polskich, przy czym wartość dofinansowania przeliczana jest na euro według średniego kursu NBP obowiązującego w ostatnim dniu roboczym miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku.

Kluczowe warunki uzyskania wsparcia

Fundamentalnym warunkiem zawarcia umowy dofinansowania z NFOŚiGW jest zakwalifikowanie wniosku przez Komisję Europejską. Istotne jest, że pierwsza wypłata środków krajowych następuje dopiero po podpisaniu umowy o dofinansowanie projektu LIFE z KE, co stanowi dodatkowe zabezpieczenie prawidłowości całego procesu.

Procedura składania wniosków

Program przewiduje dwa główne tryby aplikowania:

Nabór podstawowy – proces dwuetapowy, obejmujący:

• Złożenie wniosku wstępnego
• Aktualizację wniosku po ocenie przez Komisję Europejską

Nabór uzupełniający – przeznaczony dla:

• Wniosków, które nie zostały złożone w naborze podstawowym
• Projektów zagranicznych, w których polskie podmioty występują jako współbeneficjenci
• Projektów dotyczących pomocy technicznej i replikacji rozwiązań

Harmonogram naboru na 2026 rok

Nabór podstawowy – I etap:

• 15 stycznia 2026 – projekty strategiczne LIFE (SIP i SNAP)
• 30 stycznia 2026 – wnioski kierowników państwowych jednostek budżetowych (projekty standardowe SAP oraz strategiczne SIP i SNAP)

Nabór podstawowy – II etap:

• 25 marca 2026 – aktualizacje wniosków dotyczących projektów standardowych (SAP)
• 8 lipca 2026 – aktualizacje wniosków dotyczących projektów strategicznych (SIP i SNAP)

Nabór uzupełniający:

• 30 grudnia 2026 – wszystkie typy projektów (SAP, SIP, SNAP)

Proces wnioskowania – krok po kroku

1. Aplikacja elektroniczna

Wszystkie wnioski składane są przez internet, co zapewnia wygodę, a także przejrzystość i szybkość procesu.

2. Przygotowanie dokumentacji

Wnioskodawcy muszą przygotować kompleksowy opis projektu zawierający m.in.:

• cele środowiskowe,
• wskaźniki rezultatów projektu,
• plan działań (harmonogram),
• budżet wraz ze specyfikacją kosztów.

3. Ocena formalna i merytoryczna

Wnioski podlegają wieloetapowej ocenie najpierw na poziomie krajowym (NFOŚiGW), a następnie unijnym (Komisja Europejska).

4. Realizacja projektu

Po zatwierdzeniu i podpisaniu umów następuje etap wdrażania przedsięwzięcia z regularnym raportowaniem postępów.

Korzyści z udziału w programie LIFE

Dla beneficjentów:

• Znaczące dofinansowanie projektów proekologicznych
• Podniesienie kompetencji w zarządzaniu projektami europejskimi
• Dostęp do sieci partnerów krajowych i międzynarodowych

Dla społeczeństwa:

• Realna poprawa jakości środowiska naturalnego
• Wzrost świadomości ekologicznej
• Tworzenie innowacyjnych rozwiązań możliwych do powielenia
• Rozwój zielonej gospodarki i miejsc pracy

Dla gospodarki:

• Rozwój nowoczesnych, ekologicznych technologii
• Wzmocnienie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw
• Wsparcie transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju

Podsumowanie

Program LIFE 2021-2027 stanowi kompleksowe narzędzie finansowania projektów środowiskowych w Polsce, oferując wsparcie dla szerokiego spektrum beneficjentów – od przedsiębiorców przez organizacje pozarządowe, po jednostki samorządu terytorialnego. Szczególny nacisk na gospodarkę o obiegu zamkniętym i jakość życia odpowiada na najważniejsze wyzwania współczesności, łącząc ochronę środowiska z poprawą warunków życia obywateli i rozwojem gospodarki.

Dwuetapowy system naboru wniosków, jasne kryteria kwalifikowalności oraz możliwość aplikowania drogą elektroniczną czynią program dostępnym i przejrzystym. Dla podmiotów zainteresowanych wdrażaniem rozwiązań proekologicznych program LIFE oferuje nie tylko wsparcie finansowe, ale także możliwość wymiany doświadczeń, budowania partnerstw oraz realnego wpływu na stan środowiska naturalnego w Polsce i Europie.

Kontakt i dodatkowe informacje

Szczegółowe informacje o programie, wzory dokumentów oraz bieżące aktualizacje dostępne są na stronie internetowej NFOŚiGW. 

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Strona internetowa: www.nfosigw.gov.pl

Wsparcie od Doradcy365

Zespół Doradcy365 oferuje kompleksową pomoc w przygotowaniu i realizacji projektów środowiskowych finansowanych z programu LIFE.

Nasi eksperci wspierają w całym procesie – od opracowania koncepcji projektu, przez przygotowanie wniosku i analizę wymogów Komisji Europejskiej, aż po rozliczenie dotacji. Pomagamy również w identyfikacji innowacyjnych rozwiązań z zakresu gospodarki o obiegu zamkniętym, efektywności zasobowej i poprawy jakości życia mieszkańców.

📞 Umów się na e-konsultację już teraz! 💻
Zarezerwuj spotkanie i zwiększ swoje szanse na dofinansowanie z programu LIFE:
→ Szybka e-konsultacja – dotacje inwestycyjne

💡 Zapytaj nas o możliwości finansowania swojego projektu! Doradzamy w zakresie programu LIFE oraz innych źródeł dotacji inwestycyjnych dopasowanych do Twojej branży.

Pomożemy Ci w:

✅ Ocenie potencjału projektu – sprawdzimy, czy Twoja inicjatywa spełnia kryteria programu LIFE.
✅ Przygotowaniu wniosku – opracujemy dokumentację aplikacyjną zgodną z wymaganiami.
✅ Planowaniu budżetu – zaprojektujemy realny plan finansowy projektu.
✅ Wsparciu podczas realizacji – towarzyszymy Ci w skutecznym wdrażaniu i rozliczaniu projektu.

Skorzystaj z doświadczenia naszego zespołu, aby skutecznie przygotować i zrealizować projekt!

Skorzystaj z naszej pomocy już dziś i uzyskaj wsparcie.

Masz więcej pytań? Zapraszamy do kontaktu