Artykuł zawiera treści promocyjne oraz lokowanie produktów związanych z ofertą Doradcy365.
System Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) wspiera recykling opakowań w Polsce. Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowuje zmiany, które mogą zreformować ten system. Propozycje szczegółów przedstawiono 18 marca, w Międzynarodowy Dzień Recyklingu, podczas posiedzenia sejmowej podkomisji ds. monitorowania gospodarki odpadami.
Jak działa obecny system ROP?
Obecny model opiera się na prywatnych organizacjach odzysku opakowań, które współpracują zarówno z firmami wprowadzającymi produkty na rynek, jak i recyklerami. Ich głównym zadaniem jest zapewnienie, że odpowiednia ilość odpadów zostanie poddana recyklingowi, co pozwala przedsiębiorcom uniknąć tzw. opłaty produktowej.
🔹 System działa od ponad 20 lat i obejmuje około 100 tys. firm.
🔹 Prywatne organizacje odzysku finansują zbiórkę odpadów.
🔹 Przedsiębiorcy dopłacają do systemu zgodnie z realnymi kosztami recyklingu, podczas gdy mieszkańcy pokrywają koszty odbioru odpadów zmieszanych.
Nowe założenia – co się zmieni?
Resort proponuje całkowitą likwidację prywatnych organizacji odzysku i zastąpienie ich Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).
Najważniejsze zmiany w nowym systemie:
✅ Likwidacja 20 prywatnych organizacji odzysku, które zarządzają systemem.
✅ Centralizacja systemu i przejęcie kontroli przez NFOŚiGW.
✅ Nowy obowiązek wpłat dla firm wprowadzających produkty na rynek – niezależnie od ich faktycznego wkładu w recykling.
✅ Rezygnacja z dokumentów potwierdzających recykling (DPR).
Jakie będą konsekwencje dla firm i konsumentów?
Według ekspertów nowe przepisy mogą spowodować nawet 300-procentowy wzrost kosztów dla przedsiębiorców. Obecnie firmy same finansują zbiórkę odpadów według rzeczywistych potrzeb, ale w nowym systemie wszystkie przedsiębiorstwa musiałyby wpłacać stałą, odgórnie ustaloną opłatę – bez względu na to, czy faktycznie wywiązują się z obowiązków recyklingowych.
📌 Efekt? Wyższe koszty zostaną przeniesione na konsumentów, co może doprowadzić do wzrostu cen produktów i zwiększenia inflacji.
„Chcemy być świadomym i zaangażowanym uczestnikiem, a nie biernym płatnikiem. Kiedy okaże się, tak jak miało to miejsce na Węgrzech, że system nie realizuje wymogów, stawka ogłaszana rozporządzeniem wzrośnie. Za wszystko zapłaci wówczas konsument, gdyż cena artykułu na półce będzie wyższa”
– ostrzega Jakub Tyczkowski, prezes Rekopolu.
Nowe przepisy a przyszłość organizacji odzysku
Likwidacja prywatnych organizacji odzysku, które przez ponad 25 lat aktywnie wspierały system recyklingu w Polsce, budzi poważne wątpliwości prawne. Eksperci podkreślają, że takie działanie może zostać uznane za naruszanie Konstytucji RP, która gwarantuje ochronę praw nabytych oraz zasady gospodarki rynkowej.
📢 W piśmie skierowanym do premiera Donalda Tuska dr Katarzyna Jadwiga Michniewska, prezes Eko Cykl Organizacja Odzysku Opakowań SA, zwróciła uwagę na potencjalne konsekwencje finansowe takiej decyzji. Jej zdaniem usunięcie podmiotów prywatnych z rynku bez rekompensaty mogłoby prowadzić do licznych pozwów oraz wymusić wypłatę wysokich odszkodowań.
Negatywne skutki reformy mogą dotknąć nie tylko przedsiębiorców, ale także społeczeństwo, między innymi w obszarze edukacji ekologicznej. Organizacje odzysku przez lata realizowały liczne kampanie społeczne, szkolenia i projekty zwiększające świadomość ekologiczną wśród konsumentów, samorządów oraz firm.
🚨 Szczególnie zagrożony jest Teatr Bohema House – jedyny na świecie teatr ekologiczny, który łączy sztukę z edukacją na temat ochrony środowiska. Dzięki innowacyjnemu podejściu od lat promuje proekologiczne postawy w społeczeństwie, angażując widzów w tematykę recyklingu i zrównoważonego rozwoju. Wprowadzenie nowego systemu ROP może doprowadzić do zamknięcia tej unikatowej instytucji, co byłoby dotkliwą stratą dla działań na rzecz klimatu i edukacji ekologicznej w Polsce.
Eksperci są podzieleni – usprawnienia czy rewolucja?
Eksperci mają różne zdania na temat przyszłości systemu recyklingu w Polsce. Zamiast radykalnej reformy, niektórzy uważają, że obecny model można usprawnić, wprowadzając konkretne zmiany, które poprawią efektywność, bez dodatkowego obciążania podatników. Proponowane zmiany obejmują:
✅ Wprowadzenie obowiązkowych dokumentów DPR, które zwiększą przejrzystość systemu.
✅ Lepsza kontrola dokumentacji w rejestrze BDO – usprawnienie funkcjonowania tego systemu pozwoli na dokładniejsze śledzenie danych o odpadach.
✅ Eliminacja nadużyć i lepszy nadzór nad przepływem środków – poprawa nadzoru mogłaby zapobiec oszustwom i zapewnić bardziej sprawiedliwy podział funduszy.
Ministerstwo Środowiska ogłosiło plany wycofania dokumentów DPR, wykorzystywanych przez organizacje odzysku do ustalania stawek za recykling. Według niektórych ekspertów likwidacja tych dokumentów może utrudnić monitorowanie poziomów recyklingu wymaganych przez Unię Europejską. W przeszłości system ten był narażony na nadużycia, a Baza Danych o Odpadach (BDO) miała zlikwidować problem fałszowania dokumentów. Mimo to, niektórzy eksperci wskazują, że BDO wciąż nie działa idealnie, a stawki za recykling są niższe niż rzeczywiste koszty tego procesu.
Krzysztof Kawczyński z Krajowej Izby Gospodarczej podkreśla, że konieczne jest przyspieszenie modernizacji BDO, by uniknąć generowania fikcyjnych dokumentów. Choć system od momentu wprowadzenia BDO poprawił się, wciąż istnieją błędy, np. przy wprowadzaniu danych, co może prowadzić do nieprawidłowych raportów. Eksperci zwracają uwagę, że dalsza poprawa systemu jest kluczowa dla skutecznego monitorowania recyklingu w Polsce.
Podsumowanie
System Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta w Polsce czeka rewolucja – rząd planuje likwidację prywatnych organizacji odzysku i zastąpienie ich państwowym funduszem. Planowane przez MKiŚ zmiany w systemie ROP budzą ogromne kontrowersje. Krytycy wskazują na ich potencjalne konsekwencje.
Zmiany mogą oznaczać nawet 300% wzrost kosztów dla firm, co przełoży się na droższe produkty dla konsumentów. Eksperci ostrzegają przed osłabieniem recyklingu, problemami prawnymi i stratą cennych inicjatyw ekologicznych, jak Teatr Bohema House. Zamiast rewolucji, sugerują ponowną analizę reformy, zanim nowe przepisy wejdą w życie.
Skorzystaj z naszej pomocy już dziś i uzyskaj wsparcie.
Masz więcej pytań? Zapraszamy do kontaktu
Powyższy artykuł został opracowany przy wsparciu narzędzi AI z wykorzystaniem materiałów wygenerowanych przez model językowy ChatGPT. Treść została zredagowana i zweryfikowana przez autora publikacji.
