Nowy projekt ustawy dot. ochrony sygnalistów – najważniejsze zmiany

Rządowe Centrum Legislacji opublikowało nowy projekt ustawy dotyczącej sygnalistów. Zapraszamy do zapoznania się z niniejszym artykułem celem poznania wszystkich najważniejszych zmian. Ustawa nie weszła jeszcze w życie.

3 miesiące na wdrożenie przepisów przez podmioty

Ustawa w terminie 2 miesięcy od ogłoszenia wejdzie w życie. Po tym czasie podmioty będą miały kolejno 1 miesiąc na wdrożenie wszelkich regulacji, rozwiązań i obowiązków wynikających z projektu. Obowiązek ten dotyczy podmiotów i organów publicznych, podmiotów prawych na rzecz których prace wykonuję 250 osób oraz podmiotów prawnych, które wykonują działalność w zakresie produktów, usług, rynków finansowych oraz zapobiegania praniu pieniędzmi, finansowaniu terroryzmu oraz bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska.

Wymienione podmioty będą musiały m.in. ustalić odpowiednie procedury wewnętrzne przyjmowania zgłoszeń i podejmowania działań następczych.

Kogo nie dotyczy obowiązek?

Zgodnie z najnowszym projektem, urzędu oraz jednostki organizacyjne gminy liczącej mniej niż 10 000 mieszkańców, nie będą miały obowiązku wdrożyć procedury zgłoszeń wewnętrznych. Z projektu wynika także, że podmioty na rzecz których prace wykonuję mniej niż 50 osób, nie będą musiały wdrożyć przepisów, ale mogą to robić dobrowolnie.

Definicja podmiotów publicznych

Zgodnie z art. 2 pkt 12 projektu, przez „podmioty publiczne” rozumie się”:

jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicz- nych (Dz. U. z 2021 r. poz. 305, 1236 i 1535);

2) inne niż określone w pkt 1 państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej;

3) inne niż określone w pkt 1 osoby prawne, utworzone w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszech- nym, niemających charakteru przemysłowego ani handlowego, jeżeli podmioty, o których mowa w tym przepisie, oraz podmioty, o których mowa w pkt 1 i 2, pojedynczo lub wspólnie, bezpośrednio albo pośrednio przez inny podmiot:

a) finansują je w ponad 50% lub

b) posiadają ponad połowę udziałów albo akcji, lub

c) sprawują nadzór nad organem zarządzającym, lub

d) mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego;

4) związki podmiotów, o których mowa w pkt 1–3;

5) inne niż określone w pkt 1–4 podmioty, które:

a) wykonują jeden z rodzajów działalności sektorowej, o której mowa w art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 i 1598), lub

b) działają w charakterze podmiotów świadczących usługi publiczne w rozumieniu art. 2 lit. d rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz. Urz. UE L 315 z 03.12.2007, str. 1, z późn. zm.3)), lub

3) Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 240 z 16.09.2015, str. 65 oraz Dz. Urz. UE L 354 z 23.12.2016, str. 22.

Dziennik Ustaw – 3 – Poz. 1641

c) działają w charakterze przewoźników lotniczych w rozumieniu art. 2 pkt 10 rozporządzenia Parlamentu Euro- pejskiego i Rady (WE) nr 1008/2008 z dnia 24 września 2008 r. w sprawie wspólnych zasad wykonywania przewozów lotniczych na terenie Wspólnoty (Wersja przekształcona) (Dz. Urz. UE L 293 z 31.10.2008, str. 3, z późn. zm.4)), wykonujących obowiązki użyteczności publicznej zgodnie z art. 16 tego rozporządzenia, lub

d) działają w charakterze armatorów Wspólnoty w rozumieniu art. 2 pkt 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3577/92 z dnia 7 grudnia 1992 r. dotyczącego stosowania zasady swobody świadczenia usług w transporcie morskim w obrębie Państw Członkowskich (kabotaż morski) (Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 6, t. 2, str. 10, z późn. zm.5)), wykonujących zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych zgodnie z art. 4 tego rozporządzenia

– na które podmioty, wymienione w pkt 1–4, pojedynczo lub wspólnie, bezpośrednio lub pośrednio przez inny podmiot, wywierają dominujący wpływ, w szczególności posiadają ponad połowę udziałów albo akcji lub posiadają ponad połowę głosów wynikających z udziałów albo akcji lub mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego.

Rozszerzony katalog osób, do który ustawa ma zastosowanie

Zgodnie z art. 4 projektu ustawę stosuje się do osoby fizycznej, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszenia prawa uzyskaną, w kontekście związanym z pracą, w tym do:

• funkcjonariusza, w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2020 r. poz. 723 i 2320 oraz z 2021 r. poz. 2333, 2448 i 2490),

• żołnierza zawodowego

– zwanej dalej „zgłaszającym”.

Funkcjonariusz i żołnierz zawodowy są nowymi sygnalistami dodanymi do projektu ustawy dot. ochrony sygnalistów.

Sygnalista anonimowy a ujawnienie tożsamości

Zgodnie z art. 7 projektu, jeżeli informacja o naruszeniu prawa została anonimowo zgłoszona podmiotowi prawnemu, Rzecznikowi Praw Obywatelskich lub organowi publicznemu lub ujawniona publicznie, a następnie doszło do ujawnienia tożsamości zgłaszającego i doświadczył on działań odwetowych, przepisy rozdziału 2 stosuje się, jeżeli spełnione zostały warunki określone w art. 6.

Oznacza to, że gdy tożsamość sygnalisty anonimowego zostanie w jakiś sposób ujawniona, to podlega on dokładnie takiej samej ochronie jak sygnalista nieanonimowy.

Nowy termin „postępowania prawnego” w projekcie ustawy

Przez postępowanie prawne w projekcie rozumie się takie postępowanie, które toczy się na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego bądź regulacji wewnętrznych wydanych w wykonaniu przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Głownie są to przepisy cywilne, karne, antymobbingowa czy dyscyplinarne.

Zgłoszenie ustne

Nowy projektu ustawy doprecyzował formę ustną zgłaszania naruszeń. Zgodnie bowiem z art. 26 projektu, zgłoszenie ustne może być dokonanie zarówno telefonicznie, jak i za pośrednictwem innych systemów komunikacji głosowej.

Zgłoszenie, które dokonane jest za pośrednictwem nagrywanej linii telefonicznej lub innego nagrywanego systemu komunikacji głosowej, za zgodą zgłaszającego dokumentowane jest w formie nagrania rozmowy lub dokładnej transkrypcji.

Natomiast zgłoszenie, dokonywane za pośrednictwem nienagrywanej linii telefonicznej lub innego nienakrywanego systemu komunikacji głosowej, dokumentowane jest w formie protokołu rozmowy.

Obniżenie wysokości kar

W nowym projekcie ustawy dokonano złagodzenia kar. Rozróżniono utrudnianie dokonania zgłoszenia od stosowania groźby, przemocy czy podstępu przy utrudnianiu. Za drugi opisany przypadek grozi kara do 2 lat pozbawienia wolności. Wcześniejszy projekt ustawy przewidywał karę do 3 lat pozbawienia wolności.

Warto zauważyć, że projekt nie zakłada żadnych rewolucyjnych zmian. Nie wiadomo jeszcze, kiedy dokładnie ustawa wejdzie w życie.

Masz więcej pytań?

Skontaktuj się z Nami już dziś