WSPARCIE DLA UCHODŹCÓW Z UKRAINY, UDOGODNIENIA WPROWADZONE DZIĘKI SPECUSTAWIE DLA UCHODŹCÓW Z UKRAINY

WSPARCIE DLA UCHODŹCÓW Z UKRAINY, CZYLI JAK KROK PO KROKU ZAŁATWIĆ NAJWAŻNIEJSZE FORMALNOŚCI

UDOGODNIENIA WPROWADZONE DZIĘKI SPECUSTAWIE DLA UCHODŹCÓW Z UKRAINY

 

Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy weszła w życie 12 marca 2022 r., z mocą obowiązywania od 24 lutego 2022 roku. Wprowadza ona szereg istotnych zmian, które mają za zadanie ułatwić obywatelom Ukrainy załatwienie najważniejszych formalności związanych z przebywaniem na terenie Polski. Udogodnienia wprowadzone ustawą obejmują m.in. legalny pobyt na terenie RP, pomoc finansową, pomoc medyczną, możliwość skorzystania ze świadczeń socjalnych czy ułatwienia dotyczące podjęcia pracy przez obywateli Ukrainy.

1. Kogo obejmuje specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy?

KOGO OBEJMUJE SPECUSTAWA?*	KOGO NIE OBEJMUJE SPECUSTAWA?
– dorosłych obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy;	– osób uciekających przed wojną w Ukrainie, nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego;
– małoletnich obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy;	– obywateli Ukrainy lub ich małżonków, którzy złożyli w Polsce wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej albo zdeklarowali chęć złożenia takiego wniosku**;
– dzieci urodzone w Polsce przez Ukrainki;	– obywateli Ukrainy, którzy opuszczą terytorium RP na okres przekraczający 1 miesiąc (wówczas zostają pozbawieni praw wynikających ze specustawy).
– małżonka obywatela Ukrainy, nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego, który przybył do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy;
– obywatela Ukrainy posiadającego Kartę Polaka;
– innych, niż małżonek, członków najbliższej rodziny obywatela Ukrainy, posiadającego Kartę Polaka.

*Te osoby będą nazywane w artykule – uchodźcami, obywatelami Ukrainy, Ukraińcami.

**Jeśli taka osoba będzie chciała skorzystać z pomocy przewidzianej w ustawie, będzie mogła wycofać swój wniosek.

Osoby, które przebywały w Polsce legalnie (na podstawie wizy lub zezwolenia na pobyt czasowy na terytorium RP) w dniu rozpoczęcia wojny, a których dokumenty utraciły ważność po 24 lutego 2022 r., mogą pozostać w Polsce legalnie do 31 grudnia 2022 r.

2. Legalny pobyt na terenie Polski

Ustawodawca, w art. 2 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, ustala, kogo i na jakich zasadach pobyt na terytorium RP będzie uznawany za legalny. Jedynym i podstawowym warunkiem legalnego przebywania na terenie Polski, który musi być spełniony, jest rejestracja przybycia obywatela Ukrainy przez Straż Graniczną, oczywiście nie dotyczy to dzieci Ukrainek, które dopiero urodzą się na terenie Polski. Czas legalnego przebywania to 18 miesięcy, liczonych od dnia 24 lutego 2022 roku.

3. Pomoc finansowa, materialna i świadczenia

Ustawa przewiduje różne możliwości świadczenia pomocy finansowej obywatelom Ukrainy, są to m.in. jednorazowo przyznawane świadczenia, możliwość skorzystania z ulg, a także darmowa pomoc. Warto podkreślić również, że ustawodawca umożliwił pobieranie świadczeń socjalnych osobom, których dotyczy specustawa. Warunkiem koniecznym do pobierania tych świadczeń jest posiadanie numeru PESEL, a wskazane jest też posiadanie tzw. Profilu Zaufanego, który można założyć w trakcie wypełniania wniosku o przyznanie numeru PESEL.

DOFINANSOWANIA, ULGI I INNE FORMY POMOCY

• Jednorazowe świadczenie dla obywatela Ukrainy w wysokości 300 zł – wnioski można składać do urzędu gminy lub miasta albo w innych wyznaczonych przez te urzędy miejscach.
• Świadczenie pieniężne dla osób pomagających uchodźcom z Ukrainy w wysokości 40 zł dziennie na każdą osobę, której udzielana jest pomoc w ramach zakwaterowania i wyżywienia, wypłacane przez 60 dni, a w szczególnych przypadkach dłużej – wniosek o przyznanie składa kwaterujący uchodźców z Ukrainy do urzędu gminy.
• Zapewnienie warunków pobytowych i stypendium twórczego dla prowadzenia działalności artystycznej, naukowej, dydaktycznej lub badawczej z dziedziny sztuki według ustalonych kryteriów opublikowanych w BIP Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
• Zapewnienie darmowych zdjęć do niezbędnych dokumentów tj. karta pobytu.
• Bezpłatna pomoc psychologiczna, którą zapewnia samorząd.
• Środki dostępne w ramach PFRON-u i przeznaczone dla osób niepełnosprawnych.
• Stypendia socjalne dla studentów.
• Refundacja leków.

ŚWIADCZENIA SOCJALNE

• Świadczenia rodzinne, wypłacane przez ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych). Wnioski dotyczące świadczeń można składać do ZUS-u elektronicznie, np. przez PUE, portal Emp@tia lub bankowość elektroniczną albo osobiście lub u swojego pracodawcy:

1. Świadczenie z programu Rodzina 500+ (przysługuje rodzicom na każde dziecko, które nie ukończyło jeszcze 18 lat).
2. Świadczenie z programu Rodzinny Kapitał Opiekuńczy (na drugie i każde kolejne dziecko od 12 do 35 miesiąca życia).
3. Dofinansowanie opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u opiekuna dziennego (do 400 zł miesięcznie – dofinansowanie to ma obniżyć koszty związane z opieką nad dziećmi w miejscu opieki i będzie wypłacane bezpośrednio na konto żłobka, klubu dziecięcego lub konto opiekuna dziennego, zajmującego się dzieckiem).
4. Świadczenie na wyprawkę szkolną z programu Dobry Start 300+ (nabór wniosków jest uruchamiany od 1 lipca i trwa do 30 listopada, a pieniądze są przeznaczone na wyprawkę szkolną dla każdego dziecka uczącego się w szkole).
5. Świadczenie rodzicielskie.
6. Zasiłek macierzyński, zasiłek ojcowski.

• Świadczenia z pomocy społecznej wypłacane są przez MOPS-y (Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej) albo GOPS-y (Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej). Wnioski dotyczące poszczególnych świadczeń można składać we właściwym MOP-sie/GOP-sie elektronicznie (poprzez Profil Zaufany, portal Emp@tia) lub osobiście:

1. Zasiłki okresowe – przysługują np. ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie itp.
2. Zasiłki celowe – przyznawane na zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych tj.: pokrycie w części lub w całości kosztów zakupu żywności, leków, leczenia, opału itd.
3. Dodatek z tytułu urodzenia dziecka.
4. Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego.
5. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka.
6. Dodatek z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej.
7. Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
8. i wiele innych świadczeń.

• Świadczenia z urzędu pracy, wypłacane przez powiatowy urząd pracy po zarejestrowaniu się w urzędzie pracy jako bezrobotny i złożeniu właściwego wniosku:

1. Zasiłek dla bezrobotnych.
2. Dodatek Aktywizacyjny.
3. Stypendium
4. Inne dofinansowania.

Do pomocy finansowej dołączyły również inne podmioty publiczne, proponując nowe rozwiązania, mające wesprzeć Ukraińców finansowo czy materialnie.

• Narodowy Bank Polski w porozumieniu z Narodowym Bankiem Ukrainy wprowadził od 25 marca 2022 r., możliwość wymiany hrywien ukraińskich w gotówce na złotówki. Z ograniczeniem wymiany maksymalnie 10000 UAH na jedną osobę.
• PKP Intercity zaoferowało możliwość darmowych przejazdów dla Ukraińców niektórymi pociągami. Bezpłatne przejazdy dla uchodźców obowiązują od 26 lutego 2022 r. do końca marca 2022 r.
• samorządy – darmowa komunikacja miejska dla obywateli Ukrainy obowiązuje w niektórych polskich miastach, takich jak: Warszawa, Kraków, Wrocław czy Trójmiasto. Bezpłatne przejazdy komunikacją regionalną – pociągami Kolei Wielkopolskich, Kolei Mazowieckich, a także Łódzkimi Kolejami Aglomeracyjnymi oraz SKM i Polregio na terenie województwa pomorskiego.

4. Ułatwienia dotyczące podjęcia pracy w Polsce

W przypadku obywateli Ukrainy ustawodawca wprowadził też szereg udogodnień, pozwalających na szybsze podjęcie zatrudnienia.

• Obywatel Ukrainy może podjąć pracę na terytorium RP bez zezwolenia na pracę;
• Obowiązek powiadomienia o zatrudnieniu uchodźcy spoczywa na pracodawcy, który musi w ciągu 14 dni od zatrudnienia obywatela Ukrainy, powiadomić o tym fakcie powiatowy urząd pracy właściwy dla siedziby firmy lub miejsca zamieszkania.
• Obywatel Ukrainy może zarejestrować się w urzędzie pracy jako bezrobotny i skorzystać z różnych form wsparcia oferowanych przez PUP, takich jak pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe, wsparcie w zmianie kwalifikacji i innych.
• Ukraińcy przybywający do Polski mają możliwość założenia działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak Polacy (w tym celu muszą posiadać nr PESEL).

Inne ułatwienia wprowadzone dzięki specustawie, dotyczą osób z poszczególnych grup zawodowych tj. pracowników medycznych, pracowników naukowych i akademickich oraz pracowników oświaty.

• SEKTOR MEDYCZNY

Ukraińcy legalnie przebywający na terytorium RP, którzy uzyskali kwalifikacje:

• lekarza lub lekarza dentysty,
• lekarza albo lekarza dentysty w trakcie stażu podyplomowego,
• położnej lub pielęgniarki

mogą na podstawie warunkowego prawa do wykonywania zawodu oraz na podstawie zgody na wykonywanie zawodu w Polsce, świadczyć usługi medyczne wyłącznie w podmiocie leczniczym lub w podmiocie leczniczym przeznaczonym do udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom chorym na COVID-19. Osoba podejmująca pracę w podmiocie leczniczym jest zobowiązana do powiadomienia w przeciągu 7 dni, od dnia rozpoczęcia udzielania świadczeń zdrowotnych, ministra zdrowia o miejscu i czasie świadczenia pomocy zdrowotnej.

• SEKTOR EDUKACYJNY

Obywatel Ukrainy może podjąć pracę na stanowisku pomocy nauczyciela, jeśli posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w odpowiednim stopniu, który umożliwi mu pomoc uczniowi obcojęzycznemu, nieposługującemu się w sposób wystarczający językiem polskim do korzystania z nauki.

• SEKTOR AKADEMICKI

Obywatel Ukrainy oraz obywatel Polski, który pracował jako nauczyciel akademicki na terytorium Ukrainy i posiada wymagane tytuły, stopnie oraz odpowiednie kwalifikacje, może być zatrudniony, bez przeprowadzania konkursu, w następujących jednostkach naukowych:

• na uczelniach polskich;
• w jednostkach naukowych i badawczych;
• w PAN lub w instytutach badawczych PAN;
• w Centrum Łukasiewicza lub instytucie Sieci Badawczej Łukasiewicza.

5. Domy dziecka, rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka

Ustawa o pomocy Ukraińcom wprowadza również szereg regulacji dotyczących kwestii związanych z pomocą sierotom ukraińskim, umożliwiając pełnienie funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenie rodzinnego domu dziecka Ukraińcom, przebywającym legalnie na terytorium Polski. Osoby te nie muszą spełniać warunków dotyczących bycia rodziną zastępczą czy prowadzenia rodzinnego domu dziecka w zakresie obowiązkowych szkoleń. Ponadto uchodźcy ukraińscy posiadający odpowiednie kwalifikacje mogą być zatrudniani jako:

• wychowawcy i opiekunowie dziecięcy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych tj. w domach dziecka, pogotowiu opiekuńczym itp.;
• psychologowie i pedagodzy w domach dziecka, rodzinnych domach dziecka, pogotowiu opiekuńczym;
• osoby pracujące z dziećmi w placówce wsparcia dziennego np. w świetlicach, klubach, kołach zainteresowań itd.;
• osoby pracujące jako psychologowie, pedagodzy u organizatora rodzinnej pieczy zastępczej.

6. Pomoc medyczna

Oprócz wyżej wymienionych (pkt 4) regulacji związanych z pracą obywateli Ukrainy w służbie zdrowia, ustawodawca oraz Ministerstwo Zdrowia wprowadziło również rozwiązania dotyczące ukraińskich pacjentów. Zgodnie z przyjętą ustawą, osoba posiadająca numer PESEL lub dokument tożsamości ma możliwość skorzystania z bezpłatnej pomocy zdrowotnej na terenie Polski (wyłączeniu podlega leczenie uzdrowiskowe i rehabilitacja uzdrowiskowa). Świadczenia medyczne finansowane są z budżetu państwa, a za rozliczanie tych świadczeń odpowiada NFZ. W związku z tym, przychodnie POZ mają obowiązek przyjmować każdego obywatela Ukrainy, który się do nich zgłosi, niezależnie od miejsca zamieszkania, ponieważ specustawa traktuje pacjenta ukraińskiego, jako pacjenta spoza aktywnej listy POZ.

• RECEPTY

Recepty dla Ukraińców są refundowane, tak jak i recepty dla dzieci ukraińskich, a identyfikatorem potwierdzającym tożsamość danej osoby może być jeden z wymienionych poniżej dokumentów:

• identyfikator paszportu Ukrainy;
• identyfikator numeru dowodu osobistego w Ukrainie;
• identyfikator prawa jazdy w Ukrainie;
• numer TZTC (Tymczasowego Zaświadczenia Tożsamości Cudzoziemca w Polsce);
• numer PESEL.

Aby wykupić receptę w aptece należy podać numer identyfikatora potwierdzającego tożsamość oraz numer recepty.

• PACJENCI ONKOLOGICZNI Z UKRAINY

Pacjenci onkologiczni i hematologiczni mogą kontynuować leczenie przerwane ze względu na konflikt trwający na terenie Ukrainy. Najprostszym sposobem jest zatelefonowanie pod bezpłatny numer: 800 190 590 i zgłoszenie potrzeby kontynuacji leczenia. Podczas rozmowy pacjent musi przekazać swoje dane, następnie w przeciągu 2 dni skontaktuje się z nim odpowiedni ośrodek, by zebrać informacje dotyczące dotychczasowego leczenia i ustalić kwestie dotyczące dalszej terapii.

• SZCZEPIENIA NA COVID-19

Minister Zdrowia wprowadził również możliwość zaszczepienia cudzoziemców narodowości ukraińskiej na COVID-19. Warunkiem nabycia prawa do szczepienia jest posiadanie jednego z dokumentów potwierdzających tożsamość – dowodu, paszportu, TZTC lub nr PESEL. Wówczas lekarz, na podstawie wybranego dokumentu tożsamości, może wystawić skierowanie na szczepienie.

WAŻNE! W trakcie procedury przygotowującej do szczepienia i szczepienia należy posługiwać się tym dokumentem, na podstawie którego lekarz wystawił skierowanie na szczepienie.

• KONTO IKP

To Internetowe Konto Pacjenta, na którym znajdują się informacje dotyczące Twojego zdrowia i zdrowia Twoich najbliższych. Możesz na nim sprawdzić wystawione skierowania, otrzymać e-receptę, sprawdzić wynik testu na COVID-19 oraz uzyskać dostęp do informacji dotyczących zdrowia Twoich najbliższych.

7. Udogodnienia dotyczące edukacji szkolnej

Ustawodawca umożliwia uczniom przybyłym z Ukrainy kontynuowanie nauki w szkołach publicznych i przewiduje możliwość dodatkowych zajęć, mających na celu zapoznanie ich z językiem polskim. Dla uczniów z Ukrainy może zostać zorganizowany tzw. oddział przygotowawczy, który pomoże wyrównać poziom wiedzy i zapozna z nowym językiem. Ponadto, rodzice ukraińskich uczniów uczęszczających do polskich szkół mają prawo do starania się o świadczenia pomocy materialnej takie jak – stypendia szkolne czy zasiłki szkolne (z MOPS-u lub GOPS-u), a w okresie od 1 lipca do 30 listopada 2022 r. rodzice ukraińskich uczniów będą mogli starać się o dofinansowanie na wyprawkę szkolną z programu Dobry Start 300+.

8. Studia w Polsce

Obywatele Ukrainy oraz Polacy studiujący w Ukrainie przed wybuchem konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy będą mieli możliwość kontynuowania nauki na konkretnym przerwanym etapie. Uczelnie mogą przeprowadzić postępowanie w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie wobec studentów, którzy nie posiadają dyplomów ukończenia czy innych dokumentów, poświadczających ukończenie danego etapu nauki. Specustawa przewiduje również możliwość ubiegania się o stypendia socjalne lub kredyty studenckie, dla tych osób, które złożą odpowiednie oświadczenia o sytuacji rodzinnej i materialnej. Zniesione zostają też limity w zakresie ilości przyznawanych zapomóg dla uchodźców z Ukrainy.

Ustawodawca zwalnia również z opłat na polskiej uczelni studentów, chcących kontynuować studia niestacjonarne lub studia w obcym języku (płatne), jeśli taka osoba uiściła już opłatę czesnego za semestr letni na uczelni ukraińskiej. Jeżeli jednak opłata nie została dokonana na uczelni w Ukrainie, wówczas od studenta, chcącego kontynuować studia płatne na polskiej uczelni zostanie pobrana opłata w takiej samej wysokości jak na uczelni ukraińskiej.

Władzom uczelni zostało też przyznane prawo prowadzenia w uczelni zajęć połączonych dla studentów stacjonarnych i niestacjonarnych.

Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy wprowadziła wiele ogólnych regulacji ułatwiających uchodźcom odnalezienie się w nowej rzeczywistości, jednak wiele kwestii zostało jeszcze niesprecyzowanych i nad tymi tematami pracują wciąż zarówno właściwe ministerstwa, jak i inne instytucje publiczne.

Eksperci marki Doradcy365 kompleksowo wspomagają cudzoziemców w załatwieniu wszelkich formalności.

Dla uchodźców z Ukrainy oferujemy 25% rabatu na wszelkie usługi związane z legalizacją pobytu, zatrudnienia i sprawami socjalno-bytowymi. Aby skorzystać z rabatu, przy składaniu zamówienia w e-sklepie należy użyć kodu rabatowego o treści: SVOBODA.

Z chęcią udzielimy Państwu pomocy – zapraszamy do kontaktu z naszym Biurem Obsługi Klienta poprzez: e-mail – biuro@doradcy365.pl, formularz zgłoszeniowy udostępniony na stronie www. lub telefonicznie – 500 181 151 (pozostałe nr telefonu znajdują się na naszej stronie www.).