Bezpieczna sukcesjaFundacja
Rodzinna

Jak działa fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna może gromadzić majątek w postaci pieniężnej, ruchomości, nieruchomości czy innych praw majątkowych. Majątek ten może być wykorzystywany do realizacji celów fundacji, które mogą być dowolne, np.:

• wsparcie rozwoju firmy rodzinnej;
• zapewnienie ciągłości funkcjonowania firmy w razie nieprzewidzianych okoliczności;
• zapewnienie środków do życia osobom bliskim fundatorom;
• wspieranie celów społecznych i charytatywnych.

Fundator ma dużą swobodę w określeniu zasad zarządzania fundacją rodzinną, jej funkcjonowania i celu, dla którego została ona powołana.

Jednak z reguły jest to zapewnienie nieprzerwanego działania firmy oraz zapewnianie środków do życia dla członków najbliższej rodziny.

Kto może być beneficjentem fundacji rodzinnej?

Beneficjentem fundacji rodzinnej może zostać:

• osoba fizyczna, lub
• organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego.

Z reguły beneficjentami fundacji rodzinnej są członkowie rodziny, ale fundator może wskazać też osoby trzecie i organizacja pożytku publicznego.

W jaki sposób gromadzony jest majątek fundacji rodzinnej?

Majątek fundacji rodzinnej może stanowić mienie należące do fundatora albo fundatorów. Mogą to być np. pieniądze, ruchomości, nieruchomości, udziały i akcje spółek.

Należy pamiętać, że przy zakładaniu fundacji rodzinnej fundator musi przekazać fundacji majątek warty co najmniej 100 000 zł. Stanowi to tzw. fundusz założycielski.

Fundacja rodzinna może prowadzić działalność polegającą na obrocie majątkiem, w tym udziałami w spółkach, najmie, udzielaniu pożyczek spółkom, w których posiada udziały, lub beneficjentom, obrocie obcą walutą w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej oraz określoną działalność w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym.

Co może być finansowane z majątku fundacji rodzinnej?

Z dochodów i majątku fundacji rodzinnej można finansować m. in.:

• koszty utrzymania, kształcenia lub leczenia beneficjentów, oraz
• wydatki na cele statutowe organizacji pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego.

Jakie podatki płaci fundacja rodzinna?

Założenie fundacji rodzinnej oraz przekazanie do niej majątku nie jest opodatkowane (brak PCC i CIT w tym zakresie).

Fundacja rodzinna a CIT

Fundacja rodzinna jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. W momencie przekazywania środków beneficjentom, FR jest zobowiązana do zapłaty podatku CIT w wysokości 15% podstawy opodatkowania.

FR nie może odliczyć kosztów uzyskania przychodów i stosować amortyzacji.

Beneficjenci będący organizacjami pozarządowymi płacą CIT na zasadach ogólnych, mogą również skorzystać z obowiązującego zwolnienia przedmiotowego.

Wyjątkiem od reguły odroczonej zapłaty 15% CIT są przychody z:

• najmu, dzierżawy lub innej podobnej umowy, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa lub składniki majątku służące prowadzeniu działalności przez
  beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z fundacją rodzinną, beneficjentem lub fundatorem,
• budynków,
• działalności gospodarczej, która nie została dopuszczona w ustawie (25% CIT).

Spółka, której udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są fundatorzy lub beneficjenci fundacji
rodzinnej, może także podlegać opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek (tzw. estońskim CIT-em).

Fundacja rodzinna a PIT

Fundator oraz beneficjenci będący osobami fizycznymi, należącymi do najbliższej rodziny fundatora, są zwolnieni z podatku PIT. Do kręgu osób najbliższych korzystających ze zwolnienia należą m. in.:

• małżonkowie,
• zstępni,
• wstępni,
• pasierbowie,
• zięciowie i synowe,
• rodzeństwo,
• ojczym, macocha,
• teściowie fundatora.

Osoby w relacjach z fundatorem zaliczane do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn płacą natomiast 10% PIT, a pozostali 15% PIT.

Co ważne, wolnienie lub obniżona stawka 10% PIT przysługuje proporcjonalnie do wartości mienia wniesionego do fundacji rodzinnej przez danego fundatora w stosunku do wartości całego mienia fundacji rodzinnej.

Fundacja rodzinna a prawo spadkowe

Beneficjenci fundacji są także zwolnieni od podatku od spadków i darowizn z tytułu uzyskanych świadczeń. Jednak w sytuacji gdy fundacja przekaże środki na rzecz osób trzecich, które nie są beneficjentami wskazanymi przez fundatora, wówczas osoba taka będzie musiała zapłacić podatek od spadków i darowizn, natomiast nie będzie podlegała obowiązkowi zapłaty podatku PIT.

Fundacja rodzinna ustanowiona w testamencie może być spadkobiercą, jeżeli zostanie wpisana
do rejestru w ciągu 2 lat od ogłoszenia testamentu.

Fundacja rodzinna odpowiada również za zapłatę zachowku:

• jako spadkobierca – jeśli otrzymała spadek,
• jako obdarowany – jeśli otrzymała darowiznę,
• jako fundacja rodzinna – jeśli na mniej niż 10 lat przed śmiercią fundator pokrył jej fundusz założycielski.

Co ważne, nie można równocześnie realizować prawa do świadczeń od fundacji rodzinnej i prawa do zachowku.

Wprowadzone niedawno nowe rozwiązanie umożliwiają także: modyfikowanie zasad zapłaty zachowku:

• odroczyć termin jego płatności,
• rozłożyć go na raty,
• obniżyć go, jeśli uzasadnia to sytuacja osobista i majątkowa uprawnionego i zobowiązanego.

Można także zrzec się prawa do zachowku w całości lub w części.

Pozostałe kwestie podatkowe

Fundacja rodzinna może także korzystać ze zwolnienia z podatku od przychodów z zysków kapitałowych, w tym dywidend oraz odsetek otrzymywanych od spółek, w których posiada udziały lub akcje.

Co ważne, fundacja rodzinna może realizować obowiązek alimentacyjny, który ciąży na fundatorze. Wówczas osoba uprawniona do alimentów również może skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych.