Udostępnimy Ci kompletne procedury + szkolenieProcedury + szkolenie AML

Co to jest AML?

AML to skrót od Anti Money Laundering i w tłumaczeniu na język polski oznacza przeciwdziałanie praniu pieniędzy. Jest to zatem jeden z wymogów nakładanych na osoby prowadzące działalność gospodarczą w Polsce, podobnie jak obowiązek przestrzegania prawa pracy, ochrony danych osobowych czy środowiska.

Czym jest „pranie pieniędzy”?

Terminem tym określane są wszelkie czynności, które mają za cel wprowadzenie do legalnego obrotu („zalegalizowanie”) pieniędzy albo innych wartości majątkowych, które uzyskane zostały z nielegalnego źródła lub które mają posłużyć do finansowania nielegalnej działalności. Najczęściej może chodzić o działania przestępcze dotyczące handlu nielegalnymi substancjami lub towarami (np. dopalacze, narkotyki, alkohol, papierosy, paliwa, oleje).

Jedną z najczęściej występujących metod na „pranie pieniędzy”, na którą powinni zwrócić uwagę pracownicy instytucji obowiązanych do stosowania procedur AML (np. biur rachunkowych, pośredników nieruchomości, managerowie zarządzający innymi firmami, biura wirtualne, kantory) jest zawyżanie przychodów z legalnej działalności. Szczególnie często ma to miejsce w przypadku działalności trudnych do kontroli (działalność rozrywkowa, gastronomiczna, usługowa).

Inną metodą jest „legalizowanie” środków pochodzących z działalności niezarejestrowanej i nieopodatkowanej. Przykładowo osoba uzyskuje przychody z handlu nielegalnymi substancjami, ale przedstawia do zaksięgowania dokumenty przychodowe (np. raporty kasowe, transakcje z kasy fiskalnej) na działalność zgłoszoną do CEiDG dotycząca np. wynajmu sprzętu sportowego czy turystycznego.

Obowiązkiem osoby zobowiązanej jest na przykład analiza czy zgłaszane przychody są realne do uzyskania, czy dotychczasowa skala działalności na to pozwala, czy podatnik posiada odpowiednia infrastrukturę do świadczenia takich usług itp. – poszczególne kwestie powinny być ujęte w procedurach wewnętrznych.

Mianem prania pieniędzy określa się transferowanie (przekazywanie, przelewanie) środków pieniężnych przez osobę która miała wiedzę o ich nielegalnym pochodzeniu.

Szczególną uwagę pracowników biur rachunkowych, pośredników nieruchomości czy managerów świadczących usługi w zakresie zarządzania firmami powinny zwrócić transakcje niestandardowe na kwoty znacznie odbiegające od zwyczajowo występujących u podatnika, transakcje z osobami zagranicznymi (w tym zwłaszcza pochodzącymi z krajów spoza UE a w szczególności krajów określanym mianem wysokiego ryzyka w zakresie prania pieniędzy do nich zaliczane są m.in: Bahamy, Botswana, Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna, Etiopia, Ghana, Iran, Pakistan, Sri Lanka, Syria, Trynidad i Tobago, Tunezja czy Jemen oraz 11 dodatkowych jurysdykcji wskazanych przez Komisję Europejską).

Kogo dotyczy AML?

Obowiązek wdrożenia procedur AML mają m.in:

• wszystkie biura rachunkowe w oparciu o art. 2 ust. 1 pkt 15a i 17 ustawy (od 31.07.2021);
• pośrednicy w obrocie nieruchomości w oparciu o art. 2 ust. 1 pkt 16 ustawy
• przedsiębiorcy świadczący usługi zarzadzania w tym pełnienia funkcji członka zarządu w oparciu o art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy.

Ponadto, obowiązki wdrożenia AML dotyczą także innych podmiotów wskazanych w art. 2 ustawy. Do ww. podmiotów należą:

• banki, SKOK, firmy i fundusze inwestycyjne, biura maklerskie, firmy ubezpieczeniowe i pośrednicy ubezpieczeniowi, kantory walut, instytucje pożyczkowe;
• notariusze, adwokaci, radcowie prawni, prawnicy zagraniczni, doradcy podatkowi;
• agencje celne;
• fundacje i stowarzyszenia;
• biura wirtualne;
• kantory
• wszyscy pozostali przedsiębiorcy w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności za towary w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane.

Obowiązek stosowania przepisów AML wynika z uchwalonej w dniu 30.03.2021 ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw (Dz. Z 2021 poz. 815). Od 1 lipca 2021 wymogami ustawy  z dnia 1 marca 2018 o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2018 poz. 723 z późniejszymi zmianami) objęte zostały podmioty (przedsiębiorcy) świadczący usługi w zakresie sporządzania deklaracji, prowadzenia ksiąg rachunkowych, udzielania porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu prawa podatkowego lub celnego. Wprowadzone nowelizacje oprócz rozszerzenia kręgu podmiotów zobowiązanych do stosowania nowych przepisów wprowadziły szereg nowych obowiązków w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i walki z terroryzmem a także wprowadziły modyfikacje dotyczące istniejących uregulowań.

Jakie są najważniejsze wymogi do spełnienia dla biur rachunkowych w związku z AML?

Art. 15 ustawy o AML nakłada na biura rachunkowe obowiązek wprowadzenia wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu.

Wewnętrza procedura zgodnie z ustawą uwzględniająca charakter, rodzaj i rozmiar prowadzonej działalności powinna:

– określać czynności lub działania (zasady postepowania) stosowane w danym biurze rachunkowym celem ograniczenia prania pieniędzy i finansowania terroryzmu w tym obejmować np. zasady weryfikacji i zgodności (lub rozbieżności) danych Klienta z danymi w Centralnym Rejestrze Beneficjentów  Rzeczywistych  (dotyczy zarówno właścicieli  firm jak i osób fizycznych zajmujących wyższe stanowiska kierownicze u Klienta);

– ustalać zasady rozpoznawania i oceny ryzyka związanego z danymi stosunkami gospodarczymi lub okazjonalnymi transakcjami Klientów;

– obejmować wykaz środków stosowanych w celu właściwego zarządzania rozpoznanym ryzykiem;

– stanowić zbiór zasad stosowania środków bezpieczeństwa finansowego

– zawierać zasady przechowywania dokumentów i informacji

– obejmować zasady wykonywania obowiązków obejmujących przekazywanie Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej (GIIF) lub Prokuratorowi informacji o transakcjach oraz zawiadomieniach;

– zawierać zasady upowszechniania wśród  pracowników biura rachunkowego wiedzy z zakresu przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;

– obejmować zasady zgłaszania przez pracowników biura rachunkowego rzeczywistych lub potencjalnych naruszeń przepisów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;

– zawierać zasady kontroli wewnętrznej lub nadzoru zgodności działalności biura rachunkowego z przepisami AML oraz zasadami określonymi w wewnętrznej procedurze;

Wewnętrzna procedura przed jej wprowadzeniem musi zostać zatwierdzona przez kadrę kierowniczą wyższego szczebla lub właścicieli biura rachunkowego.

Art. 27 ustawy o AML nakłada obowiązek identyfikacji i oceny ryzyka przedsiębiorcy związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Powyższe prowadzi do ustalenia tzw. podatności na ryzyko prania pieniędzy przy jego udziale albo za jego pośrednictwem.  Ocena ryzyka powinna być aktualizowana nie rzadziej niż co 2 lata.

Art. 6-9 Ustawy o AML nakładają obowiązek wyznaczenia osób odpowiedzialnych za wykonywanie i wdrażanie obowiązków oraz przekazywanie w imieniu danego biura rachunkowego zawiadomień do GIIF  w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy AML każde biuro rachunkowe musi zapewnić identyfikację i weryfikację danych Klientów.  W przypadku osób fizycznych będą to: imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo urodzenia, numery PESEL. W przypadku osób prawnych będą to: szczegółowe dane osoby uprawnionej do jej reprezentacji, firma osoby prawnej, forma organizacyjna, adres siedziby i miejsca prowadzenia działalności oraz numer NIP

Należy zaznaczyć, że zbieranie tych danych oraz zasady ich przechowania a także zapewnienia ich bezpieczeństwa muszą być zgodne z RODO (stąd biura rachunkowe które nie wdrożyły odpowiednich procedur bądź mają je zdezaktualizowane – nieuwzględniające m.in. rozszerzenia zakresu zbieranych danych w związku z ustawą ALM – również powinny o to zadbać). Eksperci marki  Doradcy365 oferują możliwość przeprowadzenia audytu w tym zakresie.

Link do artykułu na temat RODO jest dostępny tutaj: 

Zgodnie z Art.34 ustawy o AML biura rachunkowe są zobowiązane do ustalenia kto jest Beneficjentem Rzeczywistym u obsługiwanego Klienta.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 Ustawy AML przez Beneficjanta ostatecznego należy rozumieć każda osobę fizyczna sprawująca bezpośrednio lub pośrednio kontrole nad firmą Klienta. Kontrola ta może być sprawowana poprzez posiadane uprawnienia, które mogą wynikać z okoliczności prawnych lub faktycznych. Sprawowanie kontroli należy rozumieć jako wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez Klienta lub każdą osobę fizyczną, w imieniu której nawiązywane są stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna w tym:

a) w przypadku osoby prawnej innej niż spółka publiczna:

– każdą osobę fizyczną będącą udziałowcem lub akcjonariuszem, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji osoby prawnej,

– osobę fizyczną dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu

– osobę fizyczną sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji lub które łącznie dysponują więcej niż 25% ogólnej liczy udziałów lub akcji lub które łącznie dysponują więcej niż 25% ogólnej liczy głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej , także jako zastawnik lub użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu

– osobę fizyczną sprawująca kontrolę nad osobą prawną poprzez posiadanie uprawnień o których mowa w art.3 objaśnienie pojęć ust.11 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2021r. poz. 217), lub

– osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w określonych w tiret pierwszym-czwartym oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu

b) w przypadku trustu

– założyciela

– powiernika

– nadzorcę (jeśli został ustanowiony)

– beneficjenta lub  grupę osób w których głównym interesie powstał lub działa trust (w przypadku gdy osoby fizyczne czerpiące korzyści z danego trusty nie zostały jeszcze określone)

– inną osobę sprawującą kontrole nad trustem

– inną osobę fizyczną posiadającą uprawnienia lub wykonującą obowiązki równoważne z określonymi w tiret pierwszym–piątym

c) w przypadku osoby prowadzącej działalność gospodarczą – wobec której nie stwierdzono przesłanej lub okoliczności mogących wskazywać na fakt sprawowania kontroli nad nią przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne m, przyjmuje się że taka osobą jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym

Zgodnie z art. 46 każde biuro rachunkowe zobligowane jest do ustalenia czy Klient (lub osoba go reprezentującą) nie zajmuje eksponowanego stanowiska politycznego (PEP). Dotyczy to także małżonków (lub osób pozostających we wspólnym pożyciu z osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne), dzieci oraz rodziców.

Zidentyfikowanie PEP wiąże się z koniecznością zastosowania względem Klienta szczególnych środków bezpieczeństwa, o którym mowa w ustawie AML.

Zgodnie z art. 52 ustawy o AML biura rachunkowe mają obowiązek przeprowadzić szkolenia których celem jest zaznajomienie z wiedzą oraz podnoszenie świadomości pracowników w zakresie prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu. W przypadku jednoosobowych działalność gospodarczych istnieje obligatoryjny wymóg skorzystania z zewnętrznej instytucji szkolącej.

W ramach naszej usługi eksperci marki Doradcy365.pl zapewniają szkolenie online z zakresem tematycznym stanowiące spełnienie wymogów ustawowych w tym zakresie.

Powyższe stanowi opis wybranych obowiązków jakie nakłada Ustawa AML na biura rachunkowe. Pełny opis obowiązków zawarto w Ustawie oraz przepisach wykonawczych.

Inne informacje

Jakie sankcje karne grożą podmiotom zobowiązanym do stosowania przepisów AML za ich niewykonywanie?

Niewykonywanie przez biuro rachunkowe opisanych w Ustawie AML obowiązków może skutkować nałożeniem sankcji i kar administracyjnych oraz przewidzianych przepisami prawa karnego.

Zgodnie z rozdziałem 13  Ustawy AML przewiduje się nakładanie następujących kar administracyjnych w tym pieniężnych :

• publikacja informacji o biurze rachunkowym naruszającym przepisy Ustawy AML w Biuletynie Informacji Publicznej (ryzyko poważnej szkody wizerunkowej i utraty klientów),
• nakaz zaprzestania podejmowani określonych czynności,
• cofnięcie koncesji lub zezwolenia albo wykreślenie z rejestru działalności regulowanej,
• zakaz pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za naruszenie przepisów w biurze rachunkowym,
• kara pieniężna w wysokości dwukrotności kwoty korzyści osiągniętej lub straty unikniętej przez biuro rachunkowe w wyniku naruszenia albo – gdy nie jest możliwe ustalenie kwoty tej korzyści lub straty – 1 000 000 euro.

Zgodnie z rozdziałem 14 Ustawy AML za niestosowanie się do przepisów zagrożone jest sankcjami karnymi w tym karą pozbawienia wolności o 3 miesięcy do 5 lat.